Kategoria:Ceratopsia: Różnice pomiędzy wersjami

Zrekonstruowane szkielety oraz skamieniała czaszka wybranych przedstawicieli Ceratopsia
(rząd 1: Psittacosaurus i Yinlong
rząd 2: Prenoceratops i Protoceratops
rząd 3: Triceratops i Furcatoceratops)

Artykuł przedstawia nomenklaturę i filogenezę głównie bazalnych Ceratopsia (tj. nienależących do Ceratopsoidea) ale częściowo także Ceratopsoidea. Jest to zalążek przyszłego artykułu.

Wstęp

Ceratopsy to grupa dinozaurów ptasiomiednicznych charakteryzujących się obecnością kości rostralnej, będącej podstawą rogowego dziobu, znajdującej się przed kością przedszczękową. Były to zarówno dwunożni jak i czworonożni roślinożerny, żerujący na terenach dzisiejszej Azji, Ameryki Północnej oraz Europy. Pierwsze ceratopsy pojawiły się w środkowej jurze i przetrwały do końca ery mezozoicznej.

Historia badań

Schemat przedstawiający holotyp Triceratops horridus. Źródło: Hatcher i in., 1907 [1].

Za pierwszego opisanego, potencjalnie ważnego ceratopsa uważa się Monoclonius crassus. Dokonał tego Edward Cope w 1876 roku. Kolejny istotny takson dla Ceratopsia, Triceratops horridus został nazwany przez Othniel Marsh w 1889 roku. Szczyt badań nad ceratopsami w XX wieku przypadł na lata 1910-1920, a następnie spadł. Dopiero w latach 90. XX wieku, dzięki nowym odkryciom z USA, Kanady i Chin, a także większej precyzji biostratygraficznej i filogenetycznej nastąpiło ponowne zainteresowanie dinozaurami rogatymi. Kolejny przełom w poznawianiu ceratopsów nastąpił w XXI wieku. Połowa wszystkich znanych dinozaurów rogatych została opisana po 2003 roku (stan na 2013 rok). W 2010 roku zostało nazwanych najwięcej ceratopsów w historii badań tej grupy. W tym czasie został opisany pierwszy azjatycki ceratopsyd Sinoceratops, czy pierwszy pochodzący z Meksyku Coahuilaceratops. Niektóre hipotezy dotyczące ceratopsów budzą liczne kontrowersje. Jednym z takich sporów jest możliwość synonimizacji Triceratops i Torosaurus w wyniku zmian ontogenetycznych. Innym zagadnieniem jest rola dymorfizmu płciowego w ewolucji kryzy ceratopsów. Przyszłe odkrycia mogą wyjaśnić niektóre kwestie, choć zapewne pojawią się także nowe pytania (Dodson, 2013).

Nomenklatura

Budowa

Bibliografia

Dodson, P. (2013). "Ceratopsia increase: history and trends". Canadian Journal of Earth Sciences, 50(3), 294-305. doi:10.1139/cjes-2012-0085

Madzia, D., Arbour, V. M., Boyd, C. A., Farke, A. A., Cruzado-Caballero, P., & Evans, D. C. (2021). "The phylogenetic nomenclature of ornithischian dinosaurs". PeerJ, 9, e12362. doi:10.7717/peerj.12362

Podkategorie

Poniżej wyświetlono 2 spośród wszystkich 2 podkategorii tej kategorii.

C

► Ceratopsia bazalne‎ (33 str.)
► Ceratopsoidea‎ (46 str.)

Strony w kategorii „Ceratopsia”

Poniżej wyświetlono 79 spośród wszystkich 79 stron tej kategorii.

A

B

C

D

Diabloceratops

E

F

G

H

I

Ischioceratops

J

Judiceratops

K

L

M

N

O

Ojoceratops

P

R

Regaliceratops

S

T

U

W

Wendiceratops

X

Y

Z

@@ Linia 20: / Linia 20: @@
 : '''[[Chaoyangsauridae]]'''
 : '''[[Psittacosauridae]]'''
-: '''[[Neoceratopsia]]'''
+:: '''[[Neoceratopsia]]'''
-:: '''[[Euceratopsia]]'''
+::: '''[[Euceratopsia]]'''
-:::'''[[Leptoceratopsidae]]'''
+::: '''[[Leptoceratopsidae]]'''
-::: '''[[Coronosauria]]'''
+:::: '''[[Coronosauria]]'''
+::::? ''[[Graciliceratops]]''
 :::: '''[[Protoceratopsidae]]'''
-:::: '''[[Ceratopsoidea]]'''
+::::: '''[[Ceratopsoidea]]'''
 </small>
   |grafika                = Ceratopsia montage.png
-  |podpis                 = Zrekonstruowane szkielety oraz skamieniała czaszka wybranych przedstawicieli Ceratopsia (rząd 1: ''[[Psittacosaurus]]'' i [[Yinlong]]''<br>rząd 2: ''[[Prenoceratops]]'' i ''[[Protoceratops]]''<br>rząd 3: ''[[Triceratops]]'' i ''[[Furcatoceratops]]'')
+  |podpis                 = Zrekonstruowane szkielety oraz skamieniała czaszka wybranych przedstawicieli Ceratopsia<br> (rząd 1: ''[[Psittacosaurus]]'' i ''[[Yinlong]]''<br>rząd 2: ''[[Prenoceratops]]'' i ''[[Protoceratops]]''<br>rząd 3: ''[[Triceratops]]'' i ''[[Furcatoceratops]]'')
   |PorównanieGrupa        =
   |PorównanieDługość      =
   |mapa                   =
 }}
-Artykuł przedstawia [[nomenklatura filogenetyczna|nomenklaturę]] i [[filogeneza|filogenezę]] głównie [[bazalny]]ch Ceratopsia (tj. nienależących do [[Ceratopsoidea]]) ale także Ceratopsoidea. Jest to zalążek przyszłego artykułu.
+Artykuł przedstawia [[nomenklatura filogenetyczna|nomenklaturę]] i [[filogeneza|filogenezę]] głównie [[bazalny]]ch Ceratopsia (tj. nienależących do [[Ceratopsoidea]]) ale częściowo także Ceratopsoidea. Jest to zalążek przyszłego artykułu.
 ==Wstęp==
 Ceratopsy to grupa [[Ornithischia|dinozaurów ptasiomiednicznych]] charakteryzujących się obecnością [[kość rostralna|kości rostralnej]], będącej podstawą rogowego dziobu, znajdującej się przed kością przedszczękową. Były to zarówno dwunożni jak i czworonożni roślinożerny, żerujący na terenach dzisiejszej Azji, Ameryki Północnej oraz Europy. Pierwsze ceratopsy pojawiły się w [[środkowa jura|środkowej jurze]] i przetrwały do końca ery mezozoicznej.
+==Historia badań==
+[[Plik:Triceratops holotype.jpg|thumb|Schemat przedstawiający [[holotyp]] ''[[Triceratops|Triceratops horridus]]''. Źródło: Hatcher i in., 1907 [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Triceratops_holotype.jpg].]]
+Za pierwszego opisanego, potencjalnie ważnego ceratopsa uważa się ''[[Monoclonius|Monoclonius crassus]]''. Dokonał tego [[Edward Cope]] w 1876 roku. Kolejny istotny takson dla Ceratopsia, ''[[Triceratops|Triceratops horridus]]'' został nazwany przez [[Othniel Marsh]] w 1889 roku. Szczyt badań nad ceratopsami w XX wieku przypadł na lata 1910-1920, a następnie spadł. Dopiero w latach 90. XX wieku, dzięki nowym odkryciom z USA, Kanady i Chin, a także większej precyzji biostratygraficznej i filogenetycznej nastąpiło ponowne zainteresowanie dinozaurami rogatymi. Kolejny przełom w poznawianiu ceratopsów nastąpił w XXI wieku. Połowa wszystkich znanych dinozaurów rogatych została opisana po 2003 roku (stan na 2013 rok). W 2010 roku zostało nazwanych najwięcej ceratopsów w historii badań tej grupy. W tym czasie został opisany pierwszy azjatycki [[Ceratopsidae|ceratopsyd]] ''[[Sinoceratops]]'', czy pierwszy pochodzący z Meksyku ''[[Coahuilaceratops]]''. Niektóre hipotezy dotyczące ceratopsów budzą liczne kontrowersje. Jednym z takich sporów jest możliwość synonimizacji ''[[Triceratops]]'' i ''[[Torosaurus]]'' w wyniku zmian ontogenetycznych. Innym zagadnieniem jest rola dymorfizmu płciowego w ewolucji kryzy ceratopsów. Przyszłe odkrycia mogą wyjaśnić niektóre kwestie, choć zapewne pojawią się także nowe pytania ([[Dodson]], 2013).
 ==Nomenklatura==
-==Historia badań==
 ==Budowa==
@@ Linia 46: / Linia 49: @@
 ==Bibliografia==
 <small>
+Dodson, P. (2013). "Ceratopsia increase: history and trends". Canadian Journal of Earth Sciences, 50(3), 294-305. [[doi:10.1139/cjes-2012-0085]]
 Madzia, D., Arbour, V. M., Boyd, C. A., Farke, A. A., Cruzado-Caballero, P., & Evans, D. C. (2021). "The phylogenetic nomenclature of ornithischian dinosaurs". PeerJ, 9, e12362. [[doi:10.7717/peerj.12362]]
 </small>
 [[Kategoria:Ornithischia]]