Judith River
Autor: | Paweł Konarzewski |
Formacja Judith River | |
---|---|
Wiek |
ok. 79-75,2 Ma |
Miejsce | USA - Montana |
Podjednostki | ogniwa Parkman Sandstone, McClelland Ferry, Coal Ridge oraz Woodhawk |
Leży pod | formacja Bearpaw |
Leży nad | formacja Claggett |
Miąższość | ok. 180 m |
Klimat | ciepły i wilgotny |
Litologia | mułowce, piaskowce, bentonity |
Odsłonięcia skał formacji Judith River w Missouri Breaks National Monument. Fot. Kenneth Carpenter [13] |
Wstęp
Formacja Judith River to późnokredowa jednostka litostratygraficzna położona w północnej części USA (stan Montana) należąca do grupy Belly River. Liczne badania wykazały, że jej pokłady pochodzą z piętrowa zwanego kampan.
Etymolgia
Nazwa formacji wywodzi się od rzeki Judith, która zbiega z rzeką Missouri na terenie stanu Montana.
Wiek
Liczne badania skał formacji Judith River wskazują na kampański wiek (np. Rogers i in., 2016; Fowler, 2017; Ramezani i in., 2022). Ramezani i współpracownicy (2022) ustalili, że wiek ogniwa McClelland Ferry wynosi 78,6-76,3 Ma, zaś Coal Ridge - 76,3-75,2 Ma.
Litologia
Rogers i współpracownicy (2016) wyróżnili cztery ogniwa w formacji Judith River: Parkman Sandstone, McClelland Ferry, Coal Ridge oraz Woodhawk. Skały ogniwa Parkman Sandstone stykają się z formacją Claggett. Podjednostkę McClelland Ferry tworzą głównie piaskowce. Wiekiem odpowiada ona formacji Oldman z Kanady. Kolejną częścią omawianej jednostki geologicznej jest ogniwo Coal Ridge zawierającą mułowce. Człon ten korelatywny z formacją Dinosaur Park. Obydwa ogniwa są oddzielone od siebie nieciągłością, która uformowała się około 76,3 miliona lat temu, co zbiegało się z początkiem transgresji Morza Bearpaw w środkowej Montanie. Około 75,2 mln lat temu Morze Bearpaw przesunęło się na zachód poza obszar typowy formacji Judith River. Z biegiem czasu tempo akumulacji osadów zwiększało się z 3,8 cm/1000 lat (ogniwo McClelland Fery) do 9,0 cm/1000 lat (ogniwo Coal Ridge). Podjednostka Woodhawk swoim wiekiem odpowiada ogniwu Coal Ridge. Człon ten składa się z morskich piaskowców. Ogniwo Woodhawk oraz Coal Ridge stykają się z formacją Bearpaw.
Paleoekologia
Fauna z formacji Judith River była typowa dla Ameryki Północnej w późnej kredzie. Głównymi grupami roślinożernych dinozaurów były ceratopsydy, hadrozaurydy, pachycefalozaury i ankylozaury. Na szczycie łańcucha pokarmowego stały tyranozaurydy, zaś w ich cieniu żyły mniejsze dromeozaurydy oraz troodontydy. W osadach formacji Judith River odnaleziono również skamieniałości należące do ryb, płazów, krokodylomorfów, jaszczurek, żółwi przedstawicieli Choristoderes oraz ssaków. Ówczesny klimat był ciepły i wilgotny, zaś tereny przypominały dzisiejsze mokradła (Sahni, 1972).
Dinozaury
Dinozaury | ||||
---|---|---|---|---|
Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
|
nie podano |
zęby |
Obecnie uważa się te gatunki tyranozaurydów za wątpliwe (nomen dubium). |
|
Avaceratops lammersi [3][4][5][6] |
McClelland Ferry Coal Ridge |
niekompletny szkielet oraz dwie kości łuskowe MOR 692 - niekompletna czaszka |
Centrozauryn blisko spokrewniony z Nasutoceratops niewykazujący żadnych cech diagnostycznych. Obecnie uważa się go za takson wątpliwy (nomen dubium). Przynależność okazu MOR 692 do rodzaju Avaceratops jest wątpliwa. |
|
McClelland Ferry |
złoże kostne |
|||
prawdopodobnie Coal Ridge |
USNM 2411 - fragmenty czaszki |
Ceratopsyd mogący być centrozaurynem. Obecnie uważa się go za takson wątpliwy (nomen dubium). |
||
McClelland Ferry |
UCMP 130048 – kopuła czołowo-ciemieniowa |
|||
Coal Ridge |
dwa osobniki (OUSM-FV-001 i ROM 77978) |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Corythosaurus odnaleziony po raz pierwszy poza Kanadą. |
||
McClelland Ferry |
RMDRC 2002.MT-001 - niekompletny szkielet |
Pierwszy ważny gatunek z rodzaju Daspletosaurus. Szkielet ten należał do najstarszego znanego osobnika D. torosus. |
||
Coal Ridge |
BDM 107 - niekompletny szkielet |
Trzeci ważny gatunek z rodzaju Daspletosaurus. Tyranozauryd ten został odkryty również w formacjach Two Medicine i Dinosaur Park. |
||
Daspletosaurus sp. [17][18][19] |
Coal Ridge McClleland Ferry |
CMC VP 15826 - niekompletny szkielet zęby |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Daspletosaurus. Dawniej uznawano go za D. torosus. Zęby te wykazują typową budowę dla tyranozaurydów. |
|
nie podano |
zęby |
Obecnie ten gatunek tyranozauryda jest uważany wątpliwy (nomen dubium). |
||
|
nie podano |
zęby |
Obecnie te gatunki hadrozaurydów uważa się za wątpliwe (nomen dubium). | |
McClelland Ferry |
9 zębów |
Gatunek ten występował również w formacji Dinosaur Park. |
||
|
nie podano |
zęby |
Obecnie te gatunki ceratopsydów uważa się za wątpliwe (nomen dubium). | |
nie podano |
ząb |
Przynależność tego zębu do rodzaju Edmontonia może być niepewna. |
||
Coal Ridge |
NSM PV 24660 - niemalże kompletny szkielet młodocianego osobnika |
Centrozauryn blisko spokrewniony z Nasutoceratops. |
||
McClleland Ferry |
odlew prawej kości zębowej, dystalny kręg ogonowy, paliczki stopy, odlewy pazurów stopy, 2 izolowane pazury stopy i zęby |
Prawdopodobnie jedne z najstarszych znanych szczątków przypisanych do rodzaju Gorgosaurus. |
||
nie podano |
YPM 515 - dystalna część tibiotarsus |
Gatunek ten pochodził z omawianej formacji lub Claggett. |
||
McClelland Ferry |
fragmenty czaszki (YPM VPPU 022404 i YPM VPPU 023262) |
Jeden z najstarszych znanych chasmozaurynów mogący być niediagnostycznym taksonem. |
||
nie podano |
prawie kompletny szkielet |
Potencjalnie nowy takson. |
||
nie podano |
USNM 5457 - elementy czaszki |
Obecnie takson ten uważa się za niezidentyfikowanego lambeozauryna. | ||
McClleland Ferry |
EMK 0012 - niekompletny szkielet |
Centrozauryn blisko spokrewniony z Albertaceratops i Medusaceratops. Charakteryzuje się brakiem ozdoby nosowej oraz przerośniętą drugą parą różków ciemieniowych. |
||
"Malta centrosaurinae" [5] |
McClelland Ferry |
GPDM JRF 63 i PCM 549 - czaszki |
Centrozauryn prawdopodobnie należący do Nasutoceratopsini. Potencjalnie nowy takson. | |
McClelland Ferry |
złoże kostne |
Centrozauryn blisko spokrewiony z Albertaceratops i Lokiceratops. Został pierwotnie opisany jako chasmozauryn. |
||
Coal Ridge |
ROM 64222 - prawie kompletna czaszka |
Chasmozauryn charakteryzujący się unikatową budową kości łuskowej. Został odnaleziony również w formacji Dinosaur Park. |
||
nie podano |
niekompletny szkielet |
Na chwilę obecną ten gatunek Monoclonius uznaje się za wątpliwy (nomen dubium). |
||
nie podano |
niekompletna czaszka |
Na chwilę obecną ten gatunek Monoclonius uznaje się za wątpliwy (nomen dubium). |
||
nie podano |
niekompletna czaszka |
Na chwilę obecną ten gatunek Monoclonius uznaje się za wątpliwy (nomen dubium). |
||
nie podano |
USNM 5814 - dystalna część III kości śródstopia |
Ten fragment kości może w rzeczywistości należeć do tyranozauryda. | ||
nie podano |
ANSP 9263 - ząb |
Wątpliwy takson (nomen dubium) ankylozaura. |
||
nie podano |
zęby |
Do tego gatunku przypisywano również zęby z formacji Milk River, Dinosaur Park, Kirtland i Frenchman. Obecnie uważany za takson wątpliwy (nomen dubium). |
||
McClleland Ferry |
dwa osobniki (MOR 2919 i MOR 1097) |
Wykazywał budowę pośrednią między Acristavus a Brachylophosaurus. |
||
nie podano |
niekompletny szkielet |
Obecnie ten gatunek hadrozauryd uważa się za wątpliwy (nomen dubium). | ||
McClelland Ferry |
12 zębów |
Nieokreślony przedstawiciel Coelurosauria znany z zębów. |
||
McClelland Ferry |
zęby |
Gatunek ten został odnaleziony również w formacjach Foremost, Dinosaur Park, Oldman, oraz Two Medicine. |
||
nie podano |
BDM 005 - niemalże kompletna prawa kość czołowa |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Saurornitholestes. |
||
Coal Ridge |
CMN 57081 - niekompletny szkielet |
Chasmozauryn prawdopodobnie blisko spokrewniony z Kosmoceratops. |
||
"Theropod A" [23] |
prawdopodobnie McClelland Fery |
28 zębów |
Zęby te należały do dużego teropoda. | |
nie podano |
zęby |
Obecnie ten gatunek hadrozauryda uważa się za wątpliwy (nomen dubium). |
||
prawdopodobnie McClelland Ferry |
zęby |
Obecnie gatunek ten jest uznawany za wątpliwy (nomen dubium). |
||
nie podano |
CM 9401 - kość łzowa |
Okaz ten może należeć do rodzaju Tyrannosaurus, jednak nie ma pewności czy pochodzi z omawianej formacji. |
||
nie podano |
zęby |
Potencjalny synonim Saurornitholestes langstoni. |
||
Coal Ridge |
ROM 75860 - niekompletny szkielet |
Ankylozauryd charakteryzujący się dużą kostną buławą. |
||
Niezidentyfikowany centrozauryn [27] |
McClelland Ferry |
YPM VPPU 023261 - fragmentaryczna czaszka |
Okaz ten dawniej był przypisany do Judiceratops. | |
Niezidentyfikowany chasmozauryn [27] |
McClelland Ferry |
YPM VPPU 023411 - częściowa k. łuskowa |
Okaz ten dawniej był przypisany do Judiceratops. |
Krokodylomorfy
Krokodylomorfy | |||
---|---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
Brachychampsa montana [25] |
zęby |
Gatunek typowy dla rodzaju Brachychampsa. |
|
Deinosuchus hatcheri [45] |
CM 963 - 2 osteodermy, kręgi oraz prawa kość łonowa |
Gatunek typowy dla rodzaju Deinosuchus. |
|
Leidyosuchus canadensis [25] |
liczne zęby, kręgi i osteodermy |
Gatunek ten występował również w formacji Dinosaur Park. |
Choristodery
Choristodery | ||||
---|---|---|---|---|
Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
Champsosaurus annectens [25][46] |
nie podano |
kręgi |
Obecnie gatunki opisane przez Cope'a uznaje się za nieważne (C. annectens i C. vaccinsulensis - nomen vanum i kolejno nieokreślony neochoristoder oraz plezjozaur). | |
Champsosaurus natator [46] |
nie podano |
kręgi |
Obecnie gatunki opisane przez Cope'a uznaje się za nieważne (C. brevicollis i C. profundus to synonimy C. natator). |
Żółwie
Żółwie | |||
---|---|---|---|
Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz |
nie podano |
elementy skorupy |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Basilemys. | |
Plesiobaena antiqua [47] |
McClelland Ferry |
BDM 004 - niekompletna czaszka |
Przedstawiciel grupy Baenidae. |
nie podano |
elementy skorupy |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Trionyx. |
Jaszczurki
Jaszczurki | |||
---|---|---|---|
Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz |
Chamops segnis [25] |
nie podano |
AMNH 8486 - kość zębowa |
Przedstawiciel grupy Chamopsiidae. |
Exostinus lancensis [25] |
nie podano |
AMNH 8497 - fragment prawej kości szczękowej |
Przedstawiciel grupy Xenosauridae. |
nie podano |
AMNH 8498 - kość szczękowa |
Przedstawiciel grupy Xenosauridae. | |
Leptochamops denticulatus [25] |
nie podano |
AMNH 8490 - lewa kość zębowa |
Przedstawiciel grupy Chamopsiidae. |
Paraderma bogerti [25] |
nie podano |
AMNH 8504 - prawa kość strzałkowa |
Przedstawiciel grupy Helodermatidae. |
Parasaniwa wyomingensis [25] |
nie podano |
AMNH 8499 - lewa kość zębowa |
Nieokreślony przedstawiciel Squamata. |
Peltosaurus piger [25] |
nie podano |
AMNH 8494 - prawa kość zębowa |
Przedstawiciel grupy Anguidae. |
Płazy
Płazy | |||
---|---|---|---|
Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz |
Habrosaurus dilatus [25] |
nie podano |
AMNH 8477 - prawa kość zębowa |
Przedstawiciel grupy Urodela (płaz ogononiasty). |
Lisserpeton bairdi [25] |
nie podano |
fragment czaszki i kręgi |
Przedstawiciel grupy Urodela (płaz ogononiasty). |
Opisthotriton kayi [25] |
nie podano |
2 kręgi i kość zębowa |
Przedstawiciel grupy Batrachosauroididae (płaz ogononiasty). |
Prodesmodon copei [25] |
nie podano |
kości zębowe i szczękowe |
Przedstawiciel grupy Batrachosauroididae (płaz ogononiasty). |
Scapherpeton tectum [25] |
nie podano |
wiele okazów |
Przedstawiciel grupy Urodela (płaz ogononiasty). |
Niezidentyfikowani przedstawiciele Discoglossidae [25] |
nie podano |
kości biodrowe, ramienne i szczękowe (4 gatunki) |
Płazy bezogonowe. |
Niezidentyfikowany przedstawiciel Pelobatidae [25] |
nie podano |
AMNH 8452 i AMNH 8453 - kości biodrowe |
Płaz bezogonowy. |
Niezidentyfikowany płaz bezogonowy [25] |
nie podano |
AMNH 8424 - kręg |
Zachowany kręg tego płaza mierzy zaledwie 1,6 mm. |
Ryby
Ryby | |||
---|---|---|---|
Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz |
Belonostomus longirostris [25] |
nie podano |
częściowy pysk i łuski |
Przedstawiciel grupy Aspidorhynchidae (ryba kostnoszkieletowa). |
Kindleia fragosa [25] |
nie podano |
AMNH 10109 - lewy lemiesz (element czaszki) |
Przedstawiciel grupy Amiidae (ryba kostnoszkieletowa). |
Lepisosteus occidentalis [25] |
nie podano |
łuski i zęby |
Przedstawiciel grupy Lepisosteidae (ryba kostnoszkieletowa). |
Myledaphus bipartitus [25] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel grupy Rhinobatidae (ryba chrzęstnoszkieletowa). |
?Paralbula sp. [25] |
nie podano |
zęby |
Prawdopodobny przedstawiciel grupy Phyllodontidae (ryba kostnoszkieletowa). |
Priscosturion longipinnis [48][49] |
McClelland Ferry |
MOR 1184 - niemalże kompletny szkielet |
Przedstawiciel grupy Acipenseridae (ryba kostnoszkieletowa). Pierwotna nazwa Psammorhynchus została zmieniona na Priscosturion, gdyż była zajęta. |
Ssaki
Ssaki | |||
---|---|---|---|
Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz |
Alphadon halleyi [25] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel grupy Alphadontidae. |
Alphadon praesagus [25] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel grupy Alphadontidae. |
Boreodon matutinus [25] |
nie podano |
zęby i żuchwy |
Przedstawiciel grupy Allotheria. |
Cimexomys judithae [25] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce). |
Cimexomys magnus [25] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce). |
Cimolomys clarki [25] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce). |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce). | |
Gypsonictops lewisi [25] |
nie podano |
ząb |
Przedstawiciel grupy Gypsonictopidae. |
Meniscoessus major [25] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce). |
Mesodma primaevus [25] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce). |
Pediomys clemensi [25] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel grupy Pediomyidae. |
Bezkręgowce
Bezkręgowce | |||
---|---|---|---|
Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz |
Conopeum flumineum [50] |
Coal Ridge |
kilka okazów (USNM PAL 771789 i USNM PAL 771790–771795) |
Przedstawiciel kladu Electridae należący do grupy Bryozoa (mszywioły). |
Jaja
Lawver i Jackson (2017) opisali zgromadzenie co najmniej 16 żółwich jaj (MOR 710) z formacji Judith River, dla których zdefiniowali nowy ootakson Testudoolithus zelenitskyae. Osobnik odpowiedzialny za ich złożenie mógł mieć karakaps (górna część skorupy) o długości 35–54,4 cm. Badacze ci zauważyli, że jaja te wykazują podobieństwa w budowie do tych co składał żółw Adocus. Zatem prawdopodobne jest, że ootakson Testudoolithus zelenitskyae pochodził od wcześniej wymienionego żółwia. W co najmniej w pięciu tych jajach zachowały się również szczątki niewyklutych osobników. Jest więc możliwe, że ich śmierć nastąpiła przez wykluciem. O jajach dinozaurów wspomina również Sahni (1972).
Bibliografia
Fowler, D. W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426
Lawver, D. R., & Jackson, F. D. (2017). "An accumulation of turtle eggs with embryos from the Campanian (Upper Cretaceous) Judith River Formation of Montana". Cretaceous Research, 69, 90-99. doi:10.1016/j.cretres.2016.08.012
Ramezani, J., Beveridge, T. L., Rogers, R. R., Eberth, D. A., & Roberts, E. M. (2022). "Calibrating the zenith of dinosaur diversity in the Campanian of the Western Interior Basin by CA-ID-TIMS U–Pb geochronology". Scientific Reports, 12(1), 16026. doi:10.1038/s41598-022-19896-w
Rogers, R. R., Kidwell, S. M., Deino, A. L., Mitchell, J. P., Nelson, K., & Thole, J. T. (2016). "Age, correlation, and lithostratigraphic revision of the Upper Cretaceous (Campanian) Judith River Formation in its type area (north-central Montana), with a comparison of low-and high-accommodation alluvial records". The Journal of Geology, 124(1), 99-135. doi:10.1086/684289
Sahni, A. (1972). "The vertebrate fauna of the Judith River Formation, Montana." Bulletin of the AMNH, v. 147 article 6: 321-415
- ↑ Mortimer, M (online) [1]
- ↑ Mortimer, M (online) [2]
- ↑ Dodson, P. (1986) "Avaceratops lammersi: a new ceratopsid from the Judith River Formation of Montana". Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia 138 (2): 305–317 [3]
- ↑ 4,0 4,1 Penkalski, P. & Dodson, P. (1999) "The morphology and systematics of Avaceratops, a primitive horned dinosaur from the Judith River Formation (Late Campanian) of Montana, with the description of a second skull". Journal of Vertebrate Paleontology 19 (4): 692–711. doi:10.1080/02724634.1999.10011182
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Ryan, M. J., Holmes, R., Mallon, J., Loewen, M., & Evans, D. C. (2017). "A basal ceratopsid (Centrosaurinae: Nasutoceratopsini) from the Oldman Formation (Campanian) of Alberta, Canada". Canadian Journal of Earth Sciences, 54(1), 1-14. doi:10.1139/cjes-2016-0110
- ↑ 6,0 6,1 Ishikawa, H., Tsuihiji, T & Manabe, M. (2023). "Furcatoceratops elucidans, a new centrosaurine (Ornithischia: Ceratopsidae) from the upper Campanian Judith River Formation, Montana, USA". Cretaceous Research. 105660. doi:10.1016/j.cretres.2023.105660
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Loewen, M. A., Sertich, J. J. W., Sampson, S., O’Connor, J. K., Carpenter, S., Sisson, B., Øhlenschlæger, A., Farke, A. A., Makovicky, P. J., Longrich, N. & Evans, D. C. (2024). "Lokiceratops rangiformis gen. et sp. nov. (Ceratopsidae: Centrosaurinae) from the Campanian Judith River Formation of Montana reveals rapid regional radiations and extreme endemism within centrosaurine dinosaurs". PeerJ 12:e17224 doi:10.7717/peerj.17224
- ↑ Prieto-Marquez, A. (2007). "Postcranial osteology of the hadrosaurid dinosaur Brachylophosaurus canadensis from the Late Cretaceous of Montana". [w]: Carpenter, K. (ed.). "Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs". Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 91-115.
- ↑ 9,0 9,1 Longrich, N. R. (2013). "Judiceratops tigris, a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. doi:10.3374/014.054.0103
- ↑ 10,0 10,1 Mallon, J. C., Ott, C. J., Larson, P. L., Iuliano, E. M., & Evans, D. C. (2016) "Spiclypeus shipporum gen. et sp. nov., a Boldly Audacious New Chasmosaurine Ceratopsid (Dinosauria: Ornithischia) from the Judith River Formation (Upper Cretaceous: Campanian) of Montana, USA". PLoS ONE 11(5): e0154218. doi:10.1371/journal.pone.0154218.
- ↑ Schott, R. K., Evans, D. C., Williamson, T. E., Carr, T. D., & Goodwin, M. B. (2009). "The anatomy and systematics of Colepiocephale lambei (Dinosauria: Pachycephalosauridae)". Journal of Vertebrate Paleontology, 29(3), 771–786. doi:10.1671/039.029.0329
- ↑ Takasaki, R., Chiba, K., Fiorillo, A. R., Brink, K. S., Evans, D. C., Fanti, F., Saneyoshi, M., Maltese, A., & Ishigaki, S. (2023). "Description of the first definitive Corythosaurus (Dinosauria, Hadrosauridae) specimens from the Judith River Formation in Montana, USA and their paleobiogeographical significance. The Anatomical Record". doi:10.1002/ar.25097
- ↑ Stein, W. W., & Triebold, M. (2013). "Preliminary analysis of a sub-adult tyrannosaurid skeleton from the Judith River Formation of Petroleum County, Montana". [w]: Parrish, J. M., Molnar, R. E., Currie, P. J., & Koppelhus, E. B (red.). "Tyrannosaurid Paleobiology". Bloomington: Indiana University Press. pp. 55–77.
- ↑ Scherer, C. R., & Voiculescu-Holvad, C. (2024). "Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105780. doi:10.1016/j.cretres.2023.105780
- ↑ Warshaw, E. A. & Fowler, D. W. (2022). "A transitional species of Daspletosaurus Russell, 1970 from the Judith River Formation of eastern Montana". PeerJ. 10. e14461. doi:10.7717/peerj.14461.
- ↑ Warshaw E. A., Barrera Guevara D. & Fowler D. W. (2024). "Anagenesis and the tyrant pedigree: a response to “Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105957. doi:10.1016/j.cretres.2024.105957
- ↑ Maltese, A. E. (2009). "Difficult excavation and preparation of a large Daspletosaurus specimen". [w]: Brown, M. A., Kane, J. F., & Parker, W. G. (red.) "Methods in Fossil Preparation": Proceedings of the First Annual Fossil Preparation and Collections Symposium 63-68
- ↑ Scherer, C. R., & Voiculescu-Holvad, C. (2024). "Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105780. doi:10.1016/j.cretres.2023.105780
- ↑ Warshaw E. A., Barrera Guevara D. & Fowler D. W. (2024). "Anagenesis and the tyrant pedigree: a response to “Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105957. doi:10.1016/j.cretres.2024.105957
- ↑ 20,0 20,1 Dalman, S. G., & Lucas, S. G. (2015). "New data on the tyrannosaurid theropods from the middle Campanian lower Judith River Formation of north-central Montana". New Mexico Museum of Natural History and Science, 67, 77-89.
- ↑ Mortimer, M (online) [4]
- ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 Coombs Jr, W. P. (1988). "The status of the dinosaurian genus Diclonius and the taxonomic utility of hadrosaurian teeth". Journal of Paleontology, 812-817. [5]
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 Fiorillo, A. R., & Currie, P. J. (1994). "Theropod teeth from the Judith River formation (Upper Cretaceous) of south-central Montana". Journal of Vertebrate Paleontology, 14(1), 74-80. doi:10.1080/02724634.1994.10011539
- ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 Coombs Jr, W. P., & Galton, P. M. (1988). "Dysganus, an indeterminate ceratopsian dinosaur". Journal of Paleontology, 818-821. [6]
- ↑ 25,00 25,01 25,02 25,03 25,04 25,05 25,06 25,07 25,08 25,09 25,10 25,11 25,12 25,13 25,14 25,15 25,16 25,17 25,18 25,19 25,20 25,21 25,22 25,23 25,24 25,25 25,26 25,27 25,28 25,29 25,30 25,31 25,32 25,33 25,34 25,35 25,36 25,37 Sahni, 1972
- ↑ Mortimer, M (online) [7]
- ↑ 27,0 27,1 27,2 Campbell, J. A. (2015). "A reassessment of the horned dinosaur Judiceratops tigris (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) of Montana, USA". Canadian Journal of Earth Sciences, 52(2), 85-95. doi:10.1139/cjes-2014-0172
- ↑ Mortimer, M. (online) [8]
- ↑ Prieto-Márquez, A., Weishampel, D. B., & Horner, J. R. (2006). "The dinosaur Hadrosaurus foulkii, from the Campanian of the East Coast of North America, with a reevaluation of the genus". Acta Palaeontologica Polonica, 51(1).
- ↑ Ryan, M. J., Russell, A. P. & Hartman, S. (2010). "A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana". [w]: Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J., & Eberth, D. A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington", Indiana University Press: 181-188
- ↑ Chiba, K., Ryan, M. J., Fanti F., Loewen, M. A & Evans, D. C. (2018). "New material and systematic re-evaluation of Medusaceratops lokii (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana)". Journal of Paleontology. 92 (2), s. 272–288, doi:10.1017/jpa.2017.62
- ↑ Ryan, M. J., Evans, D. C., Currie, P. J. & Loewen, M. A. (2014) "A new chasmosaurine from northern Laramidia expands frill disparity in ceratopsid dinosaurs" Naturwissenschaften, 101(6), 505–512. doi:10.1007/s00114-014-1183-1
- ↑ 33,0 33,1 33,2 Dodson, P. (1990) "On the status of the ceratopsids Monoclonius and Centrosaurus". [w]: Carpenter, K., & Currie, P. J. (red.). "Dinosaur Systematics: Perspectives and Approaches". Cambridge University Press. pp. 231–243.
- ↑ Mortimer, M (online) [9]
- ↑ Coombs Jr., W.P. (1990). "Teeth and taxonomy in ankylosaurs". [w]: Carpenter, K., & Currie, P. J. (red.). "Dinosaur Systematics: Perspectives and Approaches". Cambridge University Press: 269-279
- ↑ Mortimer, M. (online) [10]
- ↑ Freedman, E. A. i Horner, J. R., (2015). "A New Brachylophosaurin Hadrosaur (Dinosauria: Ornithischia) with an Intermediate Nasal Crest from the Campanian Judith River Formation of Northcentral Montana." PLOS One 10.11 (2015): e0141304 doi:10.1371/journal.pone.0141304
- ↑ Lull, R. S., & Wright, N. E. (1942). "Hadrosaurian dinosaurs of North America". Geological Society of America.
- ↑ Wilson, J. P., & Fowler, D. W. (2021). The easternmost occurrence of Saurornitholestes from the Judith River Formation, Montana, indicates broad biogeographic distribution of Saurornitholestes in the Western Interior of North America. Historical Biology, 33(12), 3302-3306. doi:10.1080/08912963.2020.1862828
- ↑ Urban, M.A. & Lamanna, M.C. (2006) "Evidence of a giant tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous (? Campanian) of Montana" Annals of Carnegie Museum, 75(4), 231-235 [231:EOAGTD2.0.CO;2.short]
- ↑ Dalman, S. G., Lucas, S. G. & Malinzak, D .E. (2018). "Tyrannosaurid Teeth from the Upper Cretaceus (Campanian) Two Medicine Formation of Montana." Fossil Record 6. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 79. 125-139
- ↑ Larson, D. W. & Currie, P. J. (2013). "Multivariate Analyses of Small Theropod Dinosaur Teeth and Implications for Paleoecological Turnover through Time". PLOS ONE. 8 (1): e54329. doi:10.1371/journal.pone.0054329
- ↑ Currie, P.J. & Evans, D.C. (2019). "Cranial Anatomy of New Specimens of Saurornitholestes langstoni (Dinosauria, Theropoda, Dromaeosauridae) from the Dinosaur Park Formation (Campanian) of Alberta." The Anatomical Record. 303 (4). doi:10.1002/ar.24241
- ↑ Arbour, V. M. & Evans, D. C. (2017). "A new ankylosaurine dinosaur from the Judith River Formation of Montana, USA, based on an exceptional skeleton with soft tissue preservation". Royal Society Open Science 4: 161086. doi:10.1098/rsos.161086
- ↑ Holland, W. J. (1909). "Deinosuchus hatcheri, a new genus and species of crocodile from the Judith River beds of Montana". Annals of the Carnegie Museum. 6: 281–294. doi:10.5962/p.214851.
- ↑ 46,0 46,1 46,2 Dudgeon, T. W. (2019). "The internal cranial anatomy of Champsosaurus lindoei and its functional implications". Master’s Thesis, Carleton University, Ottawa, Canada.
- ↑ Smith, H. F., Berg, M., & Adrian, B. (2023). "A well‐preserved cranium from the Judith River Formation (Montana, USA) reveals the inner ear and neuroanatomy of a Campanian baenid turtle". The Anatomical Record, 306(6), 1431-1451. doi:10.1002/ar.25185
- ↑ Grande, L., & Hilton, E. J. (2006). "An exquisitely preserved skeleton representing a primitive sturgeon from the Upper Cretaceous Judith River Formation of Montana (Acipenseriformes: Acipenseridae: n. gen. and sp.)". Memoir (The Paleontological Society), 1-39. doi:10.1666/05032.1
- ↑ Grande, L., & Hilton, E. J. (2009). "A replacement name for† Psammorhynchus Grande & Hilton, 2006 (Actinopterygii, Acipenseriformes, Acipenseridae)". Journal of Paleontology, 83(2), 317-318. doi:10.1666/08-137.1
- ↑ Taylor, P. D., & Rogers, R. R. (2021). "A new cheilostome bryozoan from a dinosaur site in the Upper Cretaceous (Campanian) Judith River Formation of Montana". Journal of Paleontology, 95(5), 965-973. doi:10.1017/jpa.2021.34