Judith River: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(→‎Paleoekologia)
m (→‎Ryby kostnoszkieletowe)
 
(Nie pokazano 26 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
−
Hasło w trakcie aktualizacji
 
 
{{Formacja
 
{{Formacja
 
  |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]]
 
  |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]]
Linia 26: Linia 25:
  
 
==Wiek==
 
==Wiek==
−
[[Plik:Judith River Formation, Upper Missouri Breaks National Monument.jpg|thumb|Odsłonięcia skał formacji Judith River widoczne ze strony rzeki Missouri. Fot. [[Kenneth Carpenter]] [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Judith_River_Formation,_Upper_Missouri_Breaks_National_Monument.jpg].]]
+
[[Plik:Lokiceratops by Andrey Atuchin.jpg|thumb|Rekonstrukcja przyżyciowa lokiceratopsa broniącego się przed deinozuchem. Autor: Andrey Atuchin. Źródło: [https://x.com/AndreyAtuchin/status/1803825131816464403]]]
−
[[Plik:Spiclypeusand Daspletosaurus by Abelov2014.jpg|thumb|Grupa ''[[Spiclypeus]]'' otoczona przez parę ''[[Daspletosaurus]]'', dinozaurów odnalezionych w formacji Judith River. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/Defensive-position-hunting-stories-var-2-919500959].]]
 
 
Liczne badania skał formacji Judith River wskazują na [[kampan|kampański]] wiek (np. Rogers i in., 2016; Fowler, 2017; Ramezani i in., 2022). Ramezani i współpracownicy (2022) ustalili, że wiek ogniwa McClelland Ferry wynosi 78,6-76,3 [[Ma]], zaś Coal Ridge - 76,3-75,2 [[Ma]].
 
Liczne badania skał formacji Judith River wskazują na [[kampan|kampański]] wiek (np. Rogers i in., 2016; Fowler, 2017; Ramezani i in., 2022). Ramezani i współpracownicy (2022) ustalili, że wiek ogniwa McClelland Ferry wynosi 78,6-76,3 [[Ma]], zaś Coal Ridge - 76,3-75,2 [[Ma]].
  
 
==Litologia==
 
==Litologia==
−
Rogers i współpracownicy (2016) wyróżnili cztery ogniwa w formacji Judith River: Parkman Sandstone, McClelland Ferry, Coal Ridge oraz Woodhawk. Skały ogniwa Parkman Sandstone stykają się z [[formacja|formacją]] [[Claggett]]. Podjednostkę McClelland Ferry tworzą głównie piaskowce. Wiekiem odpowiada  ona [[formacja|formacji]] [[Oldman]] z Kanady. Kolejną częścią omawianej jednostki geologicznej jest ogniwo Coal Ridge zawierającą mułowce. Człon ten korelatywny z [[formacja|formacją]] [[Dinosaur Park]]. Obydwa ogniwa są oddzielone od siebie nieciągłością, która uformowała się około 76,3 miliona lat temu, co zbiegało się z początkiem transgresji Morza Bearpaw w środkowej Montanie. Około 75,2 mln lat temu Morze Bearpaw przesunęło się na zachód poza obszar typowy formacji Judith River. Z biegiem czasu tempo akumulacji osadów zwiększało się z 3,8 cm/1000 lat (ogniwo McClelland Fery) do 9,0 cm/1000 lat (ogniwo Coal Ridge). Podjednostka Woodhawk swoim wiekiem odpowiada ogniwu Coal Ridge. Człon ten składa się z morskich piaskowców. Ogniwo Woodhawk oraz Coal Ridge stykają się z [[formacja|formacją]] [[Bearpaw]].  
+
[[Plik:Judith River Formation, Upper Missouri Breaks National Monument.jpg|thumb|Odsłonięcia skał formacji Judith River widoczne ze strony rzeki Missouri. Fot. [[Kenneth Carpenter]] [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Judith_River_Formation,_Upper_Missouri_Breaks_National_Monument.jpg].]]
 +
Rogers i współpracownicy (2016) wyróżnili cztery ogniwa w formacji Judith River: Parkman Sandstone, McClelland Ferry, Coal Ridge oraz Woodhawk. Skały ogniwa Parkman Sandstone stykają się z [[formacja|formacją]] [[Claggett]]. Podjednostkę McClelland Ferry tworzą głównie piaskowce. Wiekiem odpowiada  ona [[formacja|formacji]] [[Oldman]] z Kanady. Kolejną częścią omawianej jednostki geologicznej jest ogniwo Coal Ridge zawierającą mułowce. Człon ten korelatywny z [[formacja|formacją]] [[Dinosaur Park]]. Obydwa ogniwa są oddzielone od siebie nieciągłością, która uformowała się około 76,3 miliona lat temu, co zbiegało się z początkiem transgresji Morza Bearpaw w środkowej Montanie. Około 75,2 mln lat temu Morze Bearpaw przesunęło się na zachód poza obszar typowy formacji Judith River. Z biegiem czasu tempo akumulacji osadów zwiększało się z 3,8 cm/1000 lat (ogniwo McClelland Fery) do 9,0 cm/1000 lat (ogniwo Coal Ridge). Podjednostka Woodhawk swoim wiekiem odpowiada ogniwu Coal Ridge. Człon ten składa się z morskich piaskowców. Ogniwo Woodhawk oraz Coal Ridge stykają się z [[formacja|formacją]] [[Bearpaw]].  
  
 
==Paleoekologia==
 
==Paleoekologia==
Linia 86: Linia 85:
 
złoże kostne  
 
złoże kostne  
 
|
 
|
−
Gatunek ten występował również w [[formacja|formacji]] [[Oldman]].
+
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Oldman]].
 
|
 
|
 
[[Plik:Brachylophosaurus canadensis.png|200px]]
 
[[Plik:Brachylophosaurus canadensis.png|200px]]
Linia 108: Linia 107:
 
UCMP 130048 – kopuła czołowo-ciemieniowa  
 
UCMP 130048 – kopuła czołowo-ciemieniowa  
 
|
 
|
−
Występował również w [[formacja|formacji]] [[Foremost]].
+
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Foremost]].
 
|
 
|
 
[[Plik:Colepiocephale lambei.png|200px]]
 
[[Plik:Colepiocephale lambei.png|200px]]
Linia 119: Linia 118:
 
dwa osobniki (OUSM-FV-001 i ROM 77978)
 
dwa osobniki (OUSM-FV-001 i ROM 77978)
 
|
 
|
−
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''[[Corythosaurus]]'' odnaleziony po raz pierwszy poza Kanadą.
+
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''[[Corythosaurus]]'' odnaleziony po raz pierwszy spoza terenu Kanady.
 
|
 
|
 
[[Plik:Life reconstruction of Corythosaurus casuarius.png|200px]]
 
[[Plik:Life reconstruction of Corythosaurus casuarius.png|200px]]
Linia 146: Linia 145:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Daspletosaurus ]]'' [[sp.]] <ref>Maltese, A. E. (2009). "Difficult excavation and preparation of a large Daspletosaurus specimen". [w]: Brown, M. A., Kane, J. F., & Parker, W. G. (red.) "Methods in Fossil Preparation": Proceedings of the First Annual Fossil Preparation and Collections Symposium 63-68</ref><ref>Scherer, C. R., & Voiculescu-Holvad, C. (2024). "Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105780. [[doi:10.1016/j.cretres.2023.105780]]</ref><ref>Warshaw E. A., Barrera Guevara D. & Fowler D. W. (2024). "Anagenesis and the tyrant pedigree: a response to “Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105957. [[doi:10.1016/j.cretres.2024.105957]]</ref>
+
''[[Daspletosaurus ]]'' [[sp.]] <ref>Maltese, A. E. (2009). "Difficult excavation and preparation of a large Daspletosaurus specimen". [w]: Brown, M. A., Kane, J. F., & Parker, W. G. (red.) "Methods in Fossil Preparation": Proceedings of the First Annual Fossil Preparation and Collections Symposium 63-68</ref><ref>Scherer, C. R., & Voiculescu-Holvad, C. (2024). "Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105780. [[doi:10.1016/j.cretres.2023.105780]]</ref><ref>Warshaw E. A., Barrera Guevara D. & Fowler D. W. (2024). "Anagenesis and the tyrant pedigree: a response to “Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105957. [[doi:10.1016/j.cretres.2024.105957]]</ref><ref>Warner-Cowgill, E., Storrs, G.W., Rogers, R. R., & Maltese, A. E. (2025). "Cranial anatomy and stratigraphy of a new specimen of the tyrannosaurine dinosaur ''Daspletosaurus'' from the Judith River Formation of Central Montana, USA.  Acta Palaeontologica Polonica 70 (1): 159–174. [[doi:10.4202/app.01143.2024]].</ref>
−
<hr>
+
|
 +
Coal Ridge
 +
|
 +
CMC VP 15826 - dość kompletny szkielet
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''[[Daspletosaurus]]''. Duży osobnik mierzący ponad 9 m długości. Wykazuje nowe cechy anatomiczne nieznane wcześniej u ''[[Daspletosaurus]]'', osłabiając jednocześnie ważność ''[[Daspletosaurus#D. wilsoni|Daspletosaurus wilsoni]]''.
 +
|
 +
[[Plik:Daspletosaurus sp. (CMC VP15826) skeletal.png|200px]]
 +
|-
 +
|
 
[[cf.]] ''[[Daspletosaurus]]'' [[sp.]] <ref name="Dalman2015"></ref>
 
[[cf.]] ''[[Daspletosaurus]]'' [[sp.]] <ref name="Dalman2015"></ref>
 
|
 
|
−
Coal Ridge
+
McClelland Ferry
−
<hr>
 
−
McClleland Ferry  
 
 
|
 
|
−
CMC VP 15826 - niekompletny szkielet
+
zęby  
−
<hr>
 
−
zęby
 
 
|
 
|
−
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''[[Daspletosaurus]]''. Dawniej uznawano go za ''[[Daspletosaurus#D. torosus|D. torosus]]''.
 
−
<hr>
 
 
Zęby te wykazują typową budowę dla [[Tyrannosauridae|tyranozaurydów]].
 
Zęby te wykazują typową budowę dla [[Tyrannosauridae|tyranozaurydów]].
−
|
 
−
[[Plik:Daspletosaurus torosus.jpg|200px]]
 
 
|-
 
|-
 
|
 
|
Linia 195: Linia 195:
 
9 zębów  
 
9 zębów  
 
|
 
|
−
Gatunek ten występował również w [[formacja|formacji]] [[Dinosaur Park]].
+
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Dinosaur Park]].
 
|
 
|
 
[[Plik:Dromaeosaurus Restoration.png|200px]]
 
[[Plik:Dromaeosaurus Restoration.png|200px]]
Linia 221: Linia 221:
 
ząb  
 
ząb  
 
|
 
|
−
Przynależność tego zębu do [[rodzaj]]u ''[[Edmontonia]]'' może być niepewna.
+
Przynależność tego zęba do [[rodzaj]]u ''[[Edmontonia]]'' może być niepewna.
 
|
 
|
 
[[Plik:Edmontonia UDL.png|200px]]
 
[[Plik:Edmontonia UDL.png|200px]]
Linia 239: Linia 239:
 
''[[Gorgosaurus|Gorgosaurus]]'' [[sp.]] <ref name="Dalman2015">Dalman, S. G., & Lucas, S. G. (2015). "New data on the tyrannosaurid theropods from the middle Campanian lower Judith River Formation of north-central Montana". New Mexico Museum of Natural History and Science, 67, 77-89.</ref>
 
''[[Gorgosaurus|Gorgosaurus]]'' [[sp.]] <ref name="Dalman2015">Dalman, S. G., & Lucas, S. G. (2015). "New data on the tyrannosaurid theropods from the middle Campanian lower Judith River Formation of north-central Montana". New Mexico Museum of Natural History and Science, 67, 77-89.</ref>
 
|
 
|
−
McClleland Ferry  
+
McClelland Ferry
 
|
 
|
 
odlew prawej kości zębowej, dystalny kręg ogonowy, paliczki stopy, odlewy pazurów stopy, 2 izolowane pazury stopy i zęby
 
odlew prawej kości zębowej, dystalny kręg ogonowy, paliczki stopy, odlewy pazurów stopy, 2 izolowane pazury stopy i zęby
 
|
 
|
−
Prawdopodobnie jedne z najstarszych znanych szczątków przypisanych do rodzaju ''[[Gorgosaurus]]''.
+
Prawdopodobnie jedne z najstarszych znanych szczątków przypisanych do ''[[Gorgosaurus]]''.
 
|
 
|
 
[[Plik:Gorgosaurus in Japan.jpg|200px]]
 
[[Plik:Gorgosaurus in Japan.jpg|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Hesperornis|Hesperornis altus]]'' <ref>Mortimer, M (online) [https://theropoddatabase.github.io/Ornithuromorpha.htm#Hesperornisaltus]</ref>
+
''[[Hesperornis#H. altus|Hesperornis altus]]'' <ref>Mortimer, M (online) [https://theropoddatabase.github.io/Ornithuromorpha.htm#Hesperornisaltus]</ref>
 
|
 
|
 
nie podano
 
nie podano
Linia 254: Linia 254:
 
YPM 515 - dystalna część ''[[tibiotarsus]]''
 
YPM 515 - dystalna część ''[[tibiotarsus]]''
 
|
 
|
−
Gatunek ten pochodził z omawianej formacji lub [[Claggett]].
+
Gatunek ten został odnaleziony w omawianej formacji lub [[Claggett]].
 
|
 
|
 
[[Plik:Coniornis.jpg|200px]]
 
[[Plik:Coniornis.jpg|200px]]
Linia 292: Linia 292:
 
''[[Lokiceratops|Lokiceratops rangiformis]]'' <ref name="Loewen2024"></ref>
 
''[[Lokiceratops|Lokiceratops rangiformis]]'' <ref name="Loewen2024"></ref>
 
|
 
|
−
McClleland Ferry
+
McClelland Ferry
 
|
 
|
 
EMK 0012 - niekompletny szkielet
 
EMK 0012 - niekompletny szkielet
Linia 305: Linia 305:
 
McClelland Ferry  
 
McClelland Ferry  
 
|
 
|
−
GPDM JRF 63 i PCM 549 - elementy czaszki
+
GPDM JRF 63 i PCM 549 - czaszki
 
|
 
|
 
[[Centrozauryn]] prawdopodobnie należący do [[Nasutoceratopsini]]. Potencjalnie nowy takson.
 
[[Centrozauryn]] prawdopodobnie należący do [[Nasutoceratopsini]]. Potencjalnie nowy takson.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Medusaceratops|Medusaceratops lokii]]'' <ref>Ryan, M. J., Russell, A. P. & Hartman, S. (2010). "A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana". [w]: Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J., & Eberth, D. A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington", Indiana University Press: 181-188</ref><ref>Chiba, K., Ryan, M. J., Fanti F., Loewen, M. A & Evans, D. C. (2018). "New material and systematic re-evaluation of ''Medusaceratops lokii'' (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana)". Journal of Paleontology. 92 (2), s. 272–288, [[doi:10.1017/jpa.2017.62]]</ref>
+
''[[Medusaceratops|Medusaceratops lokii]]'' <ref>Ryan, M. J., Russell, A. P. & Hartman, S. (2010). "A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana". [w]: Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J., & Eberth, D. A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington", Indiana University Press: 181-188</ref><ref name=Chiba2018>Chiba, K., Ryan, M. J., Fanti F., Loewen, M. A & Evans, D. C. (2018). "New material and systematic re-evaluation of ''Medusaceratops lokii'' (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana)". Journal of Paleontology. 92 (2), s. 272–288, [[doi:10.1017/jpa.2017.62]]</ref>
 
|
 
|
 
McClelland Ferry
 
McClelland Ferry
Linia 316: Linia 316:
 
złoże kostne
 
złoże kostne
 
|
 
|
−
[[Centrozauryn]] blisko spokrewiony z ''[[Albertaceratops]]'' i ''[[Lokiceratops]]''. Został pierwotnie opisany jako [[chasmozauryn]].
+
[[Centrozauryn]] blisko spokrewniony z ''[[Albertaceratops]]'' i ''[[Lokiceratops]]''. Został pierwotnie opisany jako [[chasmozauryn]].
 
|
 
|
 
[[Plik:Medusaceratops (cropped).jpg|200px]]
 
[[Plik:Medusaceratops (cropped).jpg|200px]]
Linia 325: Linia 325:
 
Coal Ridge  
 
Coal Ridge  
 
|
 
|
−
ROM 64222 - prawie kompletna czaszka
+
ROM 64222 - prawie kompletna kość łuskowa
 
|
 
|
−
[[Chasmozauryn]] charakteryzujący się unikatową budową kości łuskowej. Został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Dinosaur Park]].
+
[[Chasmozauryn]] charakteryzujący się unikatową budową kości łuskowej. Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Dinosaur Park]].
 
|
 
|
 
[[Plik:Mercuriceratops by ABelov2014.jpg|200px]]
 
[[Plik:Mercuriceratops by ABelov2014.jpg|200px]]
Linia 398: Linia 398:
 
''[[Probrachylophosaurus|Probrachylophosaurus bergeri]]'' <ref>Freedman, E. A. i Horner, J. R., (2015). "A New Brachylophosaurin Hadrosaur (Dinosauria: Ornithischia) with an Intermediate Nasal Crest from the Campanian Judith River Formation of Northcentral Montana." PLOS One 10.11 (2015): e0141304 [[doi:10.1371/journal.pone.0141304]]</ref>
 
''[[Probrachylophosaurus|Probrachylophosaurus bergeri]]'' <ref>Freedman, E. A. i Horner, J. R., (2015). "A New Brachylophosaurin Hadrosaur (Dinosauria: Ornithischia) with an Intermediate Nasal Crest from the Campanian Judith River Formation of Northcentral Montana." PLOS One 10.11 (2015): e0141304 [[doi:10.1371/journal.pone.0141304]]</ref>
 
|
 
|
−
McClleland Ferry  
+
McClelland Ferry
 
|
 
|
 
dwa osobniki (MOR 2919 i MOR 1097)
 
dwa osobniki (MOR 2919 i MOR 1097)
Linia 413: Linia 413:
 
niekompletny szkielet
 
niekompletny szkielet
 
|
 
|
−
Obecnie ten gatunek [[Hadrosauridae|hadrozauryd]] uważa  się za wątpliwy (''[[nomen dubium]]'').
+
Obecnie ten gatunek [[Hadrosauridae|hadrozauryda]] uważa  się za wątpliwy (''[[nomen dubium]]'').
 
|-
 
|-
 
|
 
|
Linia 462: Linia 462:
 
"Theropod A" <ref name="Fiorillo1994"></ref>
 
"Theropod A" <ref name="Fiorillo1994"></ref>
 
|
 
|
−
prawdopodobnie McClelland Fery
+
prawdopodobnie McClelland Ferry
 
|
 
|
 
28 zębów  
 
28 zębów  
Linia 491: Linia 491:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
? [[Tyrannosaurus]] [[sp.]] <ref>Urban, M.A. & Lamanna, M.C. (2006) "Evidence of a giant tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous (? Campanian) of Montana" Annals of Carnegie Museum, 75(4), 231-235 [https://bioone.org/journals/annals-of-carnegie-museum/volume-75/issue-4/0097-4463_2006_75_231_EOAGTD_2.0.CO_2/EVIDENCE-OF-A-GIANT-TYRANNOSAURID-DINOSAURIA--THEROPODA-FROM-THE/10.2992/0097-4463(2006)75[231:EOAGTD]2.0.CO;2.short]</ref><ref>Dalman, S. G., Lucas, S. G. & Malinzak, D .E. (2018). "Tyrannosaurid Teeth from the Upper Cretaceus (Campanian) Two Medicine Formation of Montana." Fossil Record 6. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 79. 125-139</ref>
+
?''[[Tyrannosaurus]]'' [[sp.]] <ref>Urban, M. A., & Lamanna, M. C. (2006) "Evidence of a giant tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous (? Campanian) of Montana". Annals of Carnegie Museum, 75(4), 231-235 [https://bioone.org/journals/annals-of-carnegie-museum/volume-75/issue-4/0097-4463_2006_75_231_EOAGTD_2.0.CO_2/EVIDENCE-OF-A-GIANT-TYRANNOSAURID-DINOSAURIA--THEROPODA-FROM-THE/10.2992/0097-4463(2006)75[231:EOAGTD]2.0.CO;2.short]</ref><ref>Dalman, S. G., Lucas, S. G. & Malinzak, D. E. (2018). "Tyrannosaurid Teeth from the Upper Cretaceus (Campanian) Two Medicine Formation of Montana". Fossil Record 6. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 79. 125-139</ref><ref>Scherer, C. R. (2025). "Multiple lines of evidence support anagenesis in ''Daspletosaurus'' and cladogenesis in derived tyrannosaurines". Cretaceous Research, 169, 106080. [[doi:10.1016/j.cretres.2025.106080]]</ref>
 
|
 
|
 
nie podano  
 
nie podano  
Linia 497: Linia 497:
 
CM 9401 - kość łzowa  
 
CM 9401 - kość łzowa  
 
|
 
|
−
Okaz ten może należeć do rodzaju ''[[Tyrannosaurus]]'', jednak nie ma pewności czy pochodzi z omawianej formacji.
+
Okaz ten jest blisko spokrewniony z ''[[Tyrannosaurus]]'', jednak nie ma pewności czy został odnaleziony w omawianej formacji czy [[Two Medicine]].
 
|
 
|
 
[[Plik:Tyrannosaurus UDL.png|200px]]
 
[[Plik:Tyrannosaurus UDL.png|200px]]
Linia 513: Linia 513:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Zuul|Zuul crurivastator]]'' <ref>Arbour, V. M. & Evans, D. C. (2017). "A new ankylosaurine dinosaur from the Judith River Formation of Montana, USA, based on an exceptional skeleton with soft tissue preservation". Royal Society Open Science 4: 161086. [[doi:10.1098/rsos.161086]]</ref>
+
''[[Zuul|Zuul crurivastator]]'' <ref>Arbour, V. M., & Evans, D. C. (2017). "A new ankylosaurine dinosaur from the Judith River Formation of Montana, USA, based on an exceptional skeleton with soft tissue preservation". Royal Society Open Science 4: 161086. [[doi:10.1098/rsos.161086]]</ref>
 
|
 
|
 
Coal Ridge  
 
Coal Ridge  
Linia 531: Linia 531:
 
|
 
|
 
Okaz ten dawniej był przypisany do ''[[Judiceratops]]''.
 
Okaz ten dawniej był przypisany do ''[[Judiceratops]]''.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany [[centrozauryn]] <ref name=Chiba2018></ref>
 +
|
 +
McClelland Ferry
 +
|
 +
WDCB-MC-001 - niekompletna czaszka
 +
|
 +
Okaz ten został wykluczony z materiału kopalnego ''[[Medusaceratops]]''.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
Linia 540: Linia 549:
 
|
 
|
 
Okaz ten dawniej był przypisany do ''[[Judiceratops]]''.
 
Okaz ten dawniej był przypisany do ''[[Judiceratops]]''.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany [[ornitomimozaur]] <ref>Chinzorig, T., Takasaki, R., Chiba, K., Fiorillo, A. R., Kobayashi, Y., Saneyoshi, M., & Ishigaki, S. (2025). "A potential deinocheirid ornithomimosaur from the Judith River Formation (Upper Cretaceous: Montana, U.S.A.) and its paleobiogeographic implications". Journal of Vertebrate Paleontology e2536844. [[doi:10.1080/02724634.2025.2536844.]]</ref>
 +
|
 +
Coal Ridge
 +
|
 +
OUSM-FV-002 - prawa i lewa kość zębowa
 +
|
 +
Potencjalny przedstawiciel [[Deinocheiridae]].
 +
|
 +
[[Plik:JudithDeinoSkullWiki.png|200px]]
 
|}
 
|}
  
Linia 545: Linia 565:
 
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 
|-
 
|-
−
! colspan="4" align="center" |'''Krokodylomorfy
+
! colspan="5" align="center" |'''Krokodylomorfy
 
|-
 
|-
 
!Takson
 
!Takson
 +
!Ogniwo
 
!Materiał kopalny
 
!Materiał kopalny
 
!Komentarz
 
!Komentarz
Linia 554: Linia 575:
 
|
 
|
 
''Brachychampsa montana'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 
''Brachychampsa montana'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 
|
 
|
 
zęby
 
zęby
 
|
 
|
−
Gatunek typowy dla rodzaju ''Brachychampsa''.  
+
Gatunek typowy rodzaju ''Brachychampsa''.  
 
|
 
|
 
[[Plik:Brachychampsa NT small.jpg|200px]]
 
[[Plik:Brachychampsa NT small.jpg|200px]]
Linia 563: Linia 586:
 
|
 
|
 
''Deinosuchus hatcheri'' <ref>Holland, W. J. (1909). "''Deinosuchus hatcheri'', a new genus and species of crocodile from the Judith River beds of Montana". Annals of the Carnegie Museum. 6: 281–294. [[doi:10.5962/p.214851]].</ref>
 
''Deinosuchus hatcheri'' <ref>Holland, W. J. (1909). "''Deinosuchus hatcheri'', a new genus and species of crocodile from the Judith River beds of Montana". Annals of the Carnegie Museum. 6: 281–294. [[doi:10.5962/p.214851]].</ref>
 +
|
 +
nie podano
 
|
 
|
 
CM 963 - 2 osteodermy, kręgi oraz prawa kość łonowa
 
CM 963 - 2 osteodermy, kręgi oraz prawa kość łonowa
 
|
 
|
−
Gatunek typowy dla rodzaju ''Deinosuchus''.
+
Gatunek typowy rodzaju ''Deinosuchus''.
 
|
 
|
 
[[Plik:Deinosuchus hatcheri.png|200px]]
 
[[Plik:Deinosuchus hatcheri.png|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''Leidyosuchus canadensis'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
+
''Leidyosuchus canadensis'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 
|
 
|
 
liczne zęby, kręgi i osteodermy
 
liczne zęby, kręgi i osteodermy
 
|
 
|
−
Gatunek ten występował również w [[formacja|formacji]] [[Dinosaur Park]].
+
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Dinosaur Park]].
 
|
 
|
−
[[Plik:Leidyosuchus canadensis, Dinosaur Provincial Park, Alberta, Canada, Late Cretaceous - Royal Ontario Museum - DSC00090.JPG|200px]]
+
[[Plik:Leidyosuchus paleoart.png|200px]]
 +
|}
 +
 
 +
===Choristodery===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="5" align="center" |'''Choristodery
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
!Grafika
 +
|-
 +
|
 +
''Champsosaurus annectens'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref><ref name="Dudgeon2019">Dudgeon, T. W. (2019). "The internal cranial anatomy of ''Champsosaurus lindoei'' and its functional implications". Master’s Thesis, Carleton University, Ottawa, Canada.</ref>
 +
<hr>
 +
''Champsosaurus vaccinsulensis'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref><ref name="Dudgeon2019"></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
kręgi
 +
|
 +
Obecnie gatunki opisane przez [[Cope]]'a uznaje się za nieważne (''C. annectens'' i ''C. vaccinsulensis'' - ''[[nomen vanum]]'' i kolejno nieokreślony neochoristoder oraz plezjozaur).
 +
|-
 +
|
 +
''Champsosaurus natator'' <ref name="Dudgeon2019"></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
kręgi
 +
|
 +
Obecnie gatunki opisane przez [[Cope]]'a uznaje się za nieważne (''C. brevicollis'' i ''C. profundus'' to synonimy ''C. natator'').
 +
|
 +
[[Plik:Champsosaurus natator.jpg|200px]]
 
|}
 
|}
  
Linia 583: Linia 644:
 
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 
|-
 
|-
−
! colspan="3" align="center" |'''Żółwie
+
! colspan="4" align="center" |'''Żółwie
 
|-
 
|-
 
!Takson
 
!Takson
 +
!Ogniwo
 
!Materiał kopalny
 
!Materiał kopalny
 
!Komentarz
 
!Komentarz
Linia 591: Linia 653:
 
|
 
|
 
''Basilemys'' [[sp.]] <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 
''Basilemys'' [[sp.]] <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 
|
 
|
 
elementy skorupy  
 
elementy skorupy  
 
|
 
|
 
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Basilemys''.
 
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Basilemys''.
 +
|-
 +
|
 +
''Plesiobaena antiqua'' <ref>Smith, H. F., Berg, M., & Adrian, B. (2023). "A well‐preserved cranium from the Judith River Formation (Montana, USA) reveals the inner ear and neuroanatomy of a Campanian baenid turtle". The Anatomical Record, 306(6), 1431-1451. [[doi:10.1002/ar.25185]]</ref>
 +
|
 +
McClelland Ferry
 +
|
 +
BDM 004 - niekompletna czaszka
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Baenidae.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
 
''Trionyx'' [[sp.]] <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 
''Trionyx'' [[sp.]] <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 
|
 
|
 
elementy skorupy  
 
elementy skorupy  
Linia 603: Linia 678:
 
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Trionyx''.
 
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Trionyx''.
 
|}
 
|}
 +
 +
===Jaszczurki===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="4" align="center" |'''Jaszczurki
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Chamops segnis'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 8486 - kość zębowa
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Chamopsiidae.
 +
|-
 +
|
 +
''Exostinus lancensis'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 8497 - fragment prawej kości szczękowej
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Xenosauridae.
 +
|-
 +
|
 +
[[cf.]] ''Exostinus'' [[sp.]] <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 8498 - kość szczękowa
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Xenosauridae.
 +
|-
 +
|
 +
''Leptochamops denticulatus'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 8490 - lewa kość zębowa
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Chamopsiidae.
 +
|-
 +
|
 +
''Paraderma bogerti'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 8504 - prawa kość strzałkowa
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Helodermatidae.
 +
|-
 +
|
 +
''Parasaniwa wyomingensis'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 8499 - lewa kość zębowa
 +
|
 +
Nieokreślony przedstawiciel Squamata.
 +
|-
 +
|
 +
''Peltosaurus piger'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 8494 - prawa kość zębowa
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Anguidae.
 +
|}
 +
 +
===Płazy===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="4" align="center" |'''Płazy
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Habrosaurus dilatus'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 8477 - prawa kość zębowa
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Urodela (płaz ogononiasty).
 +
|-
 +
|
 +
''Lisserpeton bairdi'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
fragment czaszki i kręgi
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Urodela (płaz ogononiasty).
 +
|-
 +
|
 +
''Opisthotriton kayi'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
2 kręgi i kość zębowa
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Batrachosauroididae (płaz ogononiasty).
 +
|-
 +
|
 +
''Prodesmodon copei'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
kości zębowe i szczękowe
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Batrachosauroididae (płaz ogononiasty).
 +
|-
 +
|''Scapherpeton tectum'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
wiele okazów
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Urodela (płaz ogononiasty).
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowani przedstawiciele Discoglossidae <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
kości biodrowe, ramienne i szczękowe (4 gatunki)
 +
|
 +
Płazy bezogonowe.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Pelobatidae <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 8452 i AMNH 8453 - kości biodrowe
 +
|
 +
Płaz bezogonowy.
 +
|-
 +
|Niezidentyfikowany płaz bezogonowy <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 8424 - kręg
 +
|
 +
Zachowany kręg tego płaza mierzy zaledwie 1,6 mm.
 +
|}
 +
 +
===Ryby kostnoszkieletowe===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="5" align="center" |'''Ryby kostnoszkieletowe
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
!Grafika
 +
|-
 +
|
 +
''Arotus hieroglyphus'' <ref>Gardner, J. D., Brinkman, D. B., & Murray, A. M. (2025). "Reidentification of the holotype of ‘''Ceratodus''’ ''hieroglyphus'' Cope from the Upper Cretaceous (Campanian) of Montana, USA, as the scale of a holostean fish". Palaeobiodiversity and Palaeoenvironments, 1-28. [[doi:10.1007/s12549-025-00663-4]]</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
łuski
 +
|
 +
Pierwotnie był opisany jako ''Ceratodus hieroglyphus''.
 +
|-
 +
|
 +
''Belonostomus longirostris'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
częściowy pysk i łuski
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Aspidorhynchidae.
 +
|-
 +
|
 +
''Kindleia fragosa'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
AMNH 10109 - lewy lemiesz (element czaszki)
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Amiidae.
 +
|-
 +
|
 +
''Lepisosteus occidentalis'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
łuski i zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Lepisosteidae.
 +
|-
 +
|
 +
?''Paralbula'' [[sp.]] <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Prawdopodobny przedstawiciel grupy Phyllodontidae.
 +
|-
 +
|
 +
''Priscosturion longipinnis'' <ref name="Grande2006">Grande, L., & Hilton, E. J. (2006). "An exquisitely preserved skeleton representing a primitive sturgeon from the Upper Cretaceous Judith River Formation of Montana (Acipenseriformes: Acipenseridae: n. gen. and sp.)". Memoir (The Paleontological Society), 1-39. [[doi:10.1666/05032.1 ]]</ref><ref>Grande, L., & Hilton, E. J. (2009). "A replacement name for† ''Psammorhynchus'' Grande & Hilton, 2006 (Actinopterygii, Acipenseriformes, Acipenseridae)". Journal of Paleontology, 83(2), 317-318. [[doi:10.1666/08-137.1 ]]</ref>
 +
|
 +
McClelland Ferry
 +
|
 +
MOR 1184 - niemalże kompletny szkielet
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Acipenseridae. Pierwotna nazwa ''Psammorhynchus'' została zmieniona na ''Priscosturion'', gdyż była zajęta.
 +
|
 +
[[Plik:Priscosturion front lateral.jpg|200px]]
 +
|}
 +
 +
===Ryby chrzęstnoszkieletowe===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="4" align="center" |'''Ryby chrzęstnoszkieletowe
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Myledaphus bipartitus'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Rhinobatidae.
 +
|}
 +
 +
===Ssaki===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="4" align="center" |'''Ssaki
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Alphadon halleyi'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Alphadontidae.
 +
|-
 +
|
 +
''Alphadon praesagus'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Alphadontidae.
 +
|-
 +
|
 +
''Aquiladelphis analetris'' <ref>Cohen, J. E., Davis, B. M., & Cifelli, R. L. (2020). "Geologically oldest Pediomyoidea (Mammalia, Marsupialiformes) from the Late Cretaceous of North America, with implications for taxonomy and diet of earliest Late Cretaceous mammals". Journal of Vertebrate Paleontology, 40(5), e1835935. [[doi:10.1080/02724634.2020.1835935]]</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
UCMP 131240 - lewa kość szczękowa
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Aquiladelphidae.
 +
|-
 +
|''Boreodon matutinus'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby i żuchwy
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Allotheria.
 +
|-
 +
|''Cimexomys judithae'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce).
 +
|-
 +
|
 +
''Cimolomys clarki'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce).
 +
|-
 +
|
 +
''Cimolodon'' [[sp.]] <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce).
 +
|-
 +
|''Dakotamys magnus'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref><ref name=Eaton2002>Eaton, J. G. (2002). "Multituberculate mammals from the Wahweap (Campanian, Aquilan) and Kaiparowits (Campanian, Judithian) formations, within and near Grand Staircase-Escalante National Monument, southern Utah (Vol. 2, No. 4)". Utah Geological Survey.</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Kaiparowits]]. Pierwotnie opisany jako ''Cimexomys magnus''.
 +
|-
 +
|
 +
''Gypsonictops lewisi'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
ząb
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Gypsonictopidae.
 +
|-
 +
|''Meniscoessus major'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce).
 +
|-
 +
|''Mesodma primaevus'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce).
 +
|-
 +
|''Pediomys clemensi'' <ref name="Sahni1972">Sahni, 1972</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Pediomyidae.
 +
|}
 +
 +
===Bezkręgowce===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="4" align="center" |'''Bezkręgowce
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Conopeum flumineum'' <ref>Taylor, P. D., & Rogers, R. R. (2021). "A new cheilostome bryozoan from a dinosaur site in the Upper Cretaceous (Campanian) Judith River Formation of Montana". Journal of Paleontology, 95(5), 965-973. [[doi:10.1017/jpa.2021.34 ]]</ref>
 +
|
 +
Coal Ridge
 +
|
 +
kilka okazów (USNM PAL 771789 i USNM PAL 771790–771795)
 +
|
 +
Przedstawiciel [[klad]]u Electridae należący do grupy Bryozoa (mszywioły).
 +
|}
 +
 +
===Jaja===
 +
Lawver i Jackson (2017) opisali zgromadzenie co najmniej 16 żółwich jaj (MOR 710) z formacji Judith River, dla których zdefiniowali nowy ootakson ''Testudoolithus zelenitskyae''. Osobnik odpowiedzialny za ich złożenie mógł mieć karakaps (górna część skorupy) o długości 35–54,4 cm. Badacze ci zauważyli, że jaja te wykazują podobieństwa w budowie do tych co składał żółw ''Adocus''. Zatem prawdopodobne jest, że ootakson ''Testudoolithus zelenitskyae'' pochodził od wcześniej wymienionego żółwia. W co najmniej w pięciu tych jajach zachowały się również szczątki niewyklutych osobników. Jest więc możliwe, że ich śmierć nastąpiła przez wykluciem. O jajach dinozaurów wspomina również Sahni (1972).
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>
 
<small>
 
Fowler, D. W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. [[doi:10.1371/journal.pone.0188426]]
 
Fowler, D. W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. [[doi:10.1371/journal.pone.0188426]]
 +
 +
Lawver, D. R., & Jackson, F. D. (2017). "An accumulation of turtle eggs with embryos from the Campanian (Upper Cretaceous) Judith River Formation of Montana". Cretaceous Research, 69, 90-99. [[doi:10.1016/j.cretres.2016.08.012]]
  
 
Ramezani, J., Beveridge, T. L., Rogers, R. R., Eberth, D. A., & Roberts, E. M. (2022). "Calibrating the zenith of dinosaur diversity in the Campanian of the Western Interior Basin by CA-ID-TIMS U–Pb geochronology". Scientific Reports, 12(1), 16026. [[doi:10.1038/s41598-022-19896-w]]
 
Ramezani, J., Beveridge, T. L., Rogers, R. R., Eberth, D. A., & Roberts, E. M. (2022). "Calibrating the zenith of dinosaur diversity in the Campanian of the Western Interior Basin by CA-ID-TIMS U–Pb geochronology". Scientific Reports, 12(1), 16026. [[doi:10.1038/s41598-022-19896-w]]
Linia 612: Linia 1068:
 
Rogers, R. R., Kidwell, S. M., Deino, A. L., Mitchell, J. P., Nelson, K., & Thole, J. T. (2016). "Age, correlation, and lithostratigraphic revision of the Upper Cretaceous (Campanian) Judith River Formation in its type area (north-central Montana), with a comparison of low-and high-accommodation alluvial records". The Journal of Geology, 124(1), 99-135. [[doi:10.1086/684289]]
 
Rogers, R. R., Kidwell, S. M., Deino, A. L., Mitchell, J. P., Nelson, K., & Thole, J. T. (2016). "Age, correlation, and lithostratigraphic revision of the Upper Cretaceous (Campanian) Judith River Formation in its type area (north-central Montana), with a comparison of low-and high-accommodation alluvial records". The Journal of Geology, 124(1), 99-135. [[doi:10.1086/684289]]
  
−
Sahni, A. (1972). "The vertebrate fauna of the Judith River Formation, Montana." Bulletin of the AMNH, v. 147 article 6: 321-415
+
Sahni, A. (1972). "The vertebrate fauna of the Judith River Formation, Montana". Bulletin of the AMNH, v. 147 article 6: 321-415
 
<references/></small>
 
<references/></small>
 
[[Kategoria:Formacje]]
 
[[Kategoria:Formacje]]

Aktualna wersja na dzień 11:57, 12 lis 2025

Autor: Paweł Konarzewski

Formacja Judith River
Wiek
252 201,4 143,1
66

ok. 79-75,2 Ma
późna kreda (kampan)

Miejsce USA - Montana
Podjednostki ogniwa Parkman Sandstone, McClelland Ferry, Coal Ridge oraz Woodhawk
Leży pod formacja Bearpaw
Leży nad formacja Claggett
Miąższość ok. 180 m
Klimat ciepły i wilgotny
Litologia mułowce, piaskowce, bentonity
Judith River Formation exposure-1.jpg
Odsłonięcia skał formacji Judith River w Missouri Breaks National Monument. Fot. Kenneth Carpenter [13]

Wstęp

Formacja Judith River to późnokredowa jednostka litostratygraficzna położona w północnej części USA (stan Montana) należąca do grupy Belly River. Liczne badania wykazały, że jej pokłady pochodzą z piętrowa zwanego kampan.

Etymolgia

Nazwa formacji wywodzi się od rzeki Judith, która zbiega z rzeką Missouri na terenie stanu Montana.

Wiek

Rekonstrukcja przyżyciowa lokiceratopsa broniącego się przed deinozuchem. Autor: Andrey Atuchin. Źródło: [11]

Liczne badania skał formacji Judith River wskazują na kampański wiek (np. Rogers i in., 2016; Fowler, 2017; Ramezani i in., 2022). Ramezani i współpracownicy (2022) ustalili, że wiek ogniwa McClelland Ferry wynosi 78,6-76,3 Ma, zaś Coal Ridge - 76,3-75,2 Ma.

Litologia

Odsłonięcia skał formacji Judith River widoczne ze strony rzeki Missouri. Fot. Kenneth Carpenter [12].

Rogers i współpracownicy (2016) wyróżnili cztery ogniwa w formacji Judith River: Parkman Sandstone, McClelland Ferry, Coal Ridge oraz Woodhawk. Skały ogniwa Parkman Sandstone stykają się z formacją Claggett. Podjednostkę McClelland Ferry tworzą głównie piaskowce. Wiekiem odpowiada ona formacji Oldman z Kanady. Kolejną częścią omawianej jednostki geologicznej jest ogniwo Coal Ridge zawierającą mułowce. Człon ten korelatywny z formacją Dinosaur Park. Obydwa ogniwa są oddzielone od siebie nieciągłością, która uformowała się około 76,3 miliona lat temu, co zbiegało się z początkiem transgresji Morza Bearpaw w środkowej Montanie. Około 75,2 mln lat temu Morze Bearpaw przesunęło się na zachód poza obszar typowy formacji Judith River. Z biegiem czasu tempo akumulacji osadów zwiększało się z 3,8 cm/1000 lat (ogniwo McClelland Fery) do 9,0 cm/1000 lat (ogniwo Coal Ridge). Podjednostka Woodhawk swoim wiekiem odpowiada ogniwu Coal Ridge. Człon ten składa się z morskich piaskowców. Ogniwo Woodhawk oraz Coal Ridge stykają się z formacją Bearpaw.

Paleoekologia

Fauna z formacji Judith River była typowa dla Ameryki Północnej w późnej kredzie. Głównymi grupami roślinożernych dinozaurów były ceratopsydy, hadrozaurydy, pachycefalozaury i ankylozaury. Na szczycie łańcucha pokarmowego stały tyranozaurydy, zaś w ich cieniu żyły mniejsze dromeozaurydy oraz troodontydy. W osadach formacji Judith River odnaleziono również skamieniałości należące do ryb, płazów, krokodylomorfów, jaszczurek, żółwi przedstawicieli Choristoderes oraz ssaków. Ówczesny klimat był ciepły i wilgotny, zaś tereny przypominały dzisiejsze mokradła (Sahni, 1972).

Dinozaury

Dinozaury
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz Grafika

Aublysodon lateralis [1]

Aublysodon mirandus [2]

nie podano

zęby

Obecnie uważa się te gatunki tyranozaurydów za wątpliwe (nomen dubium).

Aublysodon.jpg

Avaceratops lammersi [3][4][5][6]

??? Avaceratops lammersi [4][5][7]

McClelland Ferry

Coal Ridge

niekompletny szkielet oraz dwie kości łuskowe

MOR 692 - niekompletna czaszka

Centrozauryn blisko spokrewniony z Nasutoceratops niewykazujący żadnych cech diagnostycznych. Obecnie uważa się go za takson wątpliwy (nomen dubium).

Przynależność okazu MOR 692 do rodzaju Avaceratops jest wątpliwa.

Avaceratops Laelaps nipponensis.JPG

Brachylophosaurus canadensis [8]

McClelland Ferry

złoże kostne

Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Oldman.

Brachylophosaurus canadensis.png

Ceratops montanus [9][10]

prawdopodobnie Coal Ridge

USNM 2411 - fragmenty czaszki

Ceratopsyd mogący być centrozaurynem. Obecnie uważa się go za takson wątpliwy (nomen dubium).

Ceratops.jpg

Colepiocephale lambei [11]

McClelland Ferry

UCMP 130048 – kopuła czołowo-ciemieniowa

Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Foremost.

Colepiocephale lambei.png

Corythosaurus sp. [12]

Coal Ridge

dwa osobniki (OUSM-FV-001 i ROM 77978)

Nieokreślony gatunek z rodzaju Corythosaurus odnaleziony po raz pierwszy spoza terenu Kanady.

Life reconstruction of Corythosaurus casuarius.png

Daspletosaurus torosus [13][14]

McClelland Ferry

RMDRC 2002.MT-001 - niekompletny szkielet

Pierwszy ważny gatunek z rodzaju Daspletosaurus. Szkielet ten należał do najstarszego znanego osobnika D. torosus.

Daspletosaurus torosus 2.tif

Daspletosaurus wilsoni [15][16]

Coal Ridge

BDM 107 - niekompletny szkielet

Trzeci ważny gatunek z rodzaju Daspletosaurus. Tyranozauryd ten został odkryty również w formacjach Two Medicine i Dinosaur Park.

Daspletosaurus wilsoni profile.png

Daspletosaurus sp. [17][18][19][20]

Coal Ridge

CMC VP 15826 - dość kompletny szkielet

Nieokreślony gatunek z rodzaju Daspletosaurus. Duży osobnik mierzący ponad 9 m długości. Wykazuje nowe cechy anatomiczne nieznane wcześniej u Daspletosaurus, osłabiając jednocześnie ważność Daspletosaurus wilsoni.

Daspletosaurus sp. (CMC VP15826) skeletal.png

cf. Daspletosaurus sp. [21]

McClelland Ferry

zęby

Zęby te wykazują typową budowę dla tyranozaurydów.

Deinodon horridus [22]

nie podano

zęby

Obecnie ten gatunek tyranozauryda jest uważany wątpliwy (nomen dubium).

Deinodon horridus lectotype.png

Diclonius calamarius [23]

Diclonius pentagonius [23]

Diclonius perengulatus [23]

nie podano

zęby

Obecnie te gatunki hadrozaurydów uważa się za wątpliwe (nomen dubium).

Dromaeosaurus albertensis [24]

McClelland Ferry

9 zębów

Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Dinosaur Park.

Dromaeosaurus Restoration.png

Dysganus bicarinatus [25]

Dysganus encaustus [25]

Dysganus haydenianus [25]

Dysganus peiganus [25]

nie podano

zęby

Obecnie te gatunki ceratopsydów uważa się za wątpliwe (nomen dubium).

Edmontonia longiceps [26]

nie podano

ząb

Przynależność tego zęba do rodzaju Edmontonia może być niepewna.

Edmontonia TD.png

Furcatoceratops elucidans [6]

Coal Ridge

NSM PV 24660 - niemalże kompletny szkielet młodocianego osobnika

Centrozauryn blisko spokrewniony z Nasutoceratops.

Furcatoceratops mount.jpg

Gorgosaurus sp. [21]

McClelland Ferry

odlew prawej kości zębowej, dystalny kręg ogonowy, paliczki stopy, odlewy pazurów stopy, 2 izolowane pazury stopy i zęby

Prawdopodobnie jedne z najstarszych znanych szczątków przypisanych do Gorgosaurus.

Gorgosaurus in Japan.jpg

Hesperornis altus [27]

nie podano

YPM 515 - dystalna część tibiotarsus

Gatunek ten został odnaleziony w omawianej formacji lub Claggett.

Coniornis.jpg

Judiceratops tigris [9][28][7]

McClelland Ferry

fragmenty czaszki (YPM VPPU 022404 i YPM VPPU 023262)

Jeden z najstarszych znanych chasmozaurynów mogący być niediagnostycznym taksonem.

Judiceratops frill by Nick Longrich.jpg

"Julieraptor" [29]

nie podano

prawie kompletny szkielet

Potencjalnie nowy takson.

Utah Museum dromaeosaurid.jpg

"Lambeosaurus paucidens" [30]

nie podano

USNM 5457 - elementy czaszki

Obecnie takson ten uważa się za niezidentyfikowanego lambeozauryna.

Lokiceratops rangiformis [7]

McClelland Ferry

EMK 0012 - niekompletny szkielet

Centrozauryn blisko spokrewniony z Albertaceratops i Medusaceratops. Charakteryzuje się brakiem ozdoby nosowej oraz przerośniętą drugą parą różków ciemieniowych.

Lokiceratops rangiformis.png

"Malta centrosaurinae" [5]

McClelland Ferry

GPDM JRF 63 i PCM 549 - czaszki

Centrozauryn prawdopodobnie należący do Nasutoceratopsini. Potencjalnie nowy takson.

Medusaceratops lokii [31][32]

McClelland Ferry

złoże kostne

Centrozauryn blisko spokrewniony z Albertaceratops i Lokiceratops. Został pierwotnie opisany jako chasmozauryn.

Medusaceratops (cropped).jpg

Mercuriceratops gemini [33]

Coal Ridge

ROM 64222 - prawie kompletna kość łuskowa

Chasmozauryn charakteryzujący się unikatową budową kości łuskowej. Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Dinosaur Park.

Mercuriceratops by ABelov2014.jpg

Monoclonius crassus [34]

nie podano

niekompletny szkielet

Na chwilę obecną ten gatunek Monoclonius uznaje się za wątpliwy (nomen dubium).

Monoclonius crassus.jpg

Monoclonius recurvicornis [34]

nie podano

niekompletna czaszka

Na chwilę obecną ten gatunek Monoclonius uznaje się za wątpliwy (nomen dubium).

Monoclonius recurvicornis.jpg

Monoclonius sphenocerus [34]

nie podano

niekompletna czaszka

Na chwilę obecną ten gatunek Monoclonius uznaje się za wątpliwy (nomen dubium).

Monoclonius sphenocerus Laelaps nipponensis.jpeg

Ornithomimus tenuis [35]

nie podano

USNM 5814 - dystalna część III kości śródstopia

Ten fragment kości może w rzeczywistości należeć do tyranozauryda.

Palaeoscincus costatus [36]

nie podano

ANSP 9263 - ząb

Wątpliwy takson (nomen dubium) ankylozaura.

Palaeoscincus costatus.jpg

Paronychodon lacustris [37]

nie podano

zęby

Do tego gatunku przypisywano również zęby z formacji Milk River, Dinosaur Park, Kirtland i Frenchman. Obecnie uważany za takson wątpliwy (nomen dubium).

Paronychodon.png

Probrachylophosaurus bergeri [38]

McClelland Ferry

dwa osobniki (MOR 2919 i MOR 1097)

Wykazywał budowę pośrednią między Acristavus a Brachylophosaurus.

Probrachylophosaurus bergei.png

Pteropelyx grallipes [39]

nie podano

niekompletny szkielet

Obecnie ten gatunek hadrozauryda uważa się za wątpliwy (nomen dubium).

Richardoestesia gilmorei [24]

McClelland Ferry

12 zębów

Nieokreślony przedstawiciel Coelurosauria znany z zębów.

Richardoestesia.png

Saurornitholestes langstoni [24]

McClelland Ferry

zęby

Gatunek ten został odnaleziony również w formacjach Foremost, Dinosaur Park, Oldman, oraz Two Medicine.

Saurornitholestes langstoni skeletal.png

Saurornitholestes sp. [40]

nie podano

BDM 005 - niemalże kompletna prawa kość czołowa

Nieokreślony gatunek z rodzaju Saurornitholestes.

Saurornitholestes digging Burrows wahweap.jpg

Spiclypeus shipporum [10]

Coal Ridge

CMN 57081 - niekompletny szkielet

Chasmozauryn prawdopodobnie blisko spokrewniony z Kosmoceratops.

Spiclypeus Vienna Natural History Museum.jpg

"Theropod A" [24]

prawdopodobnie McClelland Ferry

28 zębów

Zęby te należały do dużego teropoda.

Trachodon mirabilis [23]

nie podano

zęby

Obecnie ten gatunek hadrozauryda uważa się za wątpliwy (nomen dubium).

Trachodon mirabilis.jpg

Troodon formosus [24]

prawdopodobnie McClelland Ferry

zęby

Obecnie gatunek ten jest uznawany za wątpliwy (nomen dubium).

TroodontidJF.png

?Tyrannosaurus sp. [41][42][43]

nie podano

CM 9401 - kość łzowa

Okaz ten jest blisko spokrewniony z Tyrannosaurus, jednak nie ma pewności czy został odnaleziony w omawianej formacji czy Two Medicine.

Tyrannosaurus TD.png

Zapsalis abradens [44][45]

nie podano

zęby

Potencjalny synonim Saurornitholestes langstoni.

Zapsalis.png

Zuul crurivastator [46]

Coal Ridge

ROM 75860 - niekompletny szkielet

Ankylozauryd charakteryzujący się dużą kostną buławą.

Zuul TD.png

Niezidentyfikowany centrozauryn [28]

McClelland Ferry

YPM VPPU 023261 - fragmentaryczna czaszka

Okaz ten dawniej był przypisany do Judiceratops.

Niezidentyfikowany centrozauryn [32]

McClelland Ferry

WDCB-MC-001 - niekompletna czaszka

Okaz ten został wykluczony z materiału kopalnego Medusaceratops.

Niezidentyfikowany chasmozauryn [28]

McClelland Ferry

YPM VPPU 023411 - częściowa k. łuskowa

Okaz ten dawniej był przypisany do Judiceratops.

Niezidentyfikowany ornitomimozaur [47]

Coal Ridge

OUSM-FV-002 - prawa i lewa kość zębowa

Potencjalny przedstawiciel Deinocheiridae.

JudithDeinoSkullWiki.png

Krokodylomorfy

Krokodylomorfy
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz Grafika

Brachychampsa montana [26]

nie podano

zęby

Gatunek typowy rodzaju Brachychampsa.

Brachychampsa NT small.jpg

Deinosuchus hatcheri [48]

nie podano

CM 963 - 2 osteodermy, kręgi oraz prawa kość łonowa

Gatunek typowy rodzaju Deinosuchus.

Deinosuchus hatcheri.png

Leidyosuchus canadensis [26]

nie podano

liczne zęby, kręgi i osteodermy

Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Dinosaur Park.

Leidyosuchus paleoart.png

Choristodery

Choristodery
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz Grafika

Champsosaurus annectens [26][49]

Champsosaurus vaccinsulensis [26][49]

nie podano

kręgi

Obecnie gatunki opisane przez Cope'a uznaje się za nieważne (C. annectens i C. vaccinsulensis - nomen vanum i kolejno nieokreślony neochoristoder oraz plezjozaur).

Champsosaurus natator [49]

nie podano

kręgi

Obecnie gatunki opisane przez Cope'a uznaje się za nieważne (C. brevicollis i C. profundus to synonimy C. natator).

Champsosaurus natator.jpg

Żółwie

Żółwie
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Basilemys sp. [26]

nie podano

elementy skorupy

Nieokreślony gatunek z rodzaju Basilemys.

Plesiobaena antiqua [50]

McClelland Ferry

BDM 004 - niekompletna czaszka

Przedstawiciel grupy Baenidae.

Trionyx sp. [26]

nie podano

elementy skorupy

Nieokreślony gatunek z rodzaju Trionyx.

Jaszczurki

Jaszczurki
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Chamops segnis [26]

nie podano

AMNH 8486 - kość zębowa

Przedstawiciel grupy Chamopsiidae.

Exostinus lancensis [26]

nie podano

AMNH 8497 - fragment prawej kości szczękowej

Przedstawiciel grupy Xenosauridae.

cf. Exostinus sp. [26]

nie podano

AMNH 8498 - kość szczękowa

Przedstawiciel grupy Xenosauridae.

Leptochamops denticulatus [26]

nie podano

AMNH 8490 - lewa kość zębowa

Przedstawiciel grupy Chamopsiidae.

Paraderma bogerti [26]

nie podano

AMNH 8504 - prawa kość strzałkowa

Przedstawiciel grupy Helodermatidae.

Parasaniwa wyomingensis [26]

nie podano

AMNH 8499 - lewa kość zębowa

Nieokreślony przedstawiciel Squamata.

Peltosaurus piger [26]

nie podano

AMNH 8494 - prawa kość zębowa

Przedstawiciel grupy Anguidae.

Płazy

Płazy
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Habrosaurus dilatus [26]

nie podano

AMNH 8477 - prawa kość zębowa

Przedstawiciel grupy Urodela (płaz ogononiasty).

Lisserpeton bairdi [26]

nie podano

fragment czaszki i kręgi

Przedstawiciel grupy Urodela (płaz ogononiasty).

Opisthotriton kayi [26]

nie podano

2 kręgi i kość zębowa

Przedstawiciel grupy Batrachosauroididae (płaz ogononiasty).

Prodesmodon copei [26]

nie podano

kości zębowe i szczękowe

Przedstawiciel grupy Batrachosauroididae (płaz ogononiasty).

Scapherpeton tectum [26]

nie podano

wiele okazów

Przedstawiciel grupy Urodela (płaz ogononiasty).

Niezidentyfikowani przedstawiciele Discoglossidae [26]

nie podano

kości biodrowe, ramienne i szczękowe (4 gatunki)

Płazy bezogonowe.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Pelobatidae [26]

nie podano

AMNH 8452 i AMNH 8453 - kości biodrowe

Płaz bezogonowy.

Niezidentyfikowany płaz bezogonowy [26]

nie podano

AMNH 8424 - kręg

Zachowany kręg tego płaza mierzy zaledwie 1,6 mm.

Ryby kostnoszkieletowe

Ryby kostnoszkieletowe
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz Grafika

Arotus hieroglyphus [51]

nie podano

łuski

Pierwotnie był opisany jako Ceratodus hieroglyphus.

Belonostomus longirostris [26]

nie podano

częściowy pysk i łuski

Przedstawiciel grupy Aspidorhynchidae.

Kindleia fragosa [26]

nie podano

AMNH 10109 - lewy lemiesz (element czaszki)

Przedstawiciel grupy Amiidae.

Lepisosteus occidentalis [26]

nie podano

łuski i zęby

Przedstawiciel grupy Lepisosteidae.

?Paralbula sp. [26]

nie podano

zęby

Prawdopodobny przedstawiciel grupy Phyllodontidae.

Priscosturion longipinnis [52][53]

McClelland Ferry

MOR 1184 - niemalże kompletny szkielet

Przedstawiciel grupy Acipenseridae. Pierwotna nazwa Psammorhynchus została zmieniona na Priscosturion, gdyż była zajęta.

Priscosturion front lateral.jpg

Ryby chrzęstnoszkieletowe

Ryby chrzęstnoszkieletowe
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Myledaphus bipartitus [26]

nie podano

zęby

Przedstawiciel grupy Rhinobatidae.

Ssaki

Ssaki
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Alphadon halleyi [26]

nie podano

zęby

Przedstawiciel grupy Alphadontidae.

Alphadon praesagus [26]

nie podano

zęby

Przedstawiciel grupy Alphadontidae.

Aquiladelphis analetris [54]

nie podano

UCMP 131240 - lewa kość szczękowa

Przedstawiciel grupy Aquiladelphidae.

Boreodon matutinus [26]

nie podano

zęby i żuchwy

Przedstawiciel grupy Allotheria.

Cimexomys judithae [26]

nie podano

zęby

Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce).

Cimolomys clarki [26]

nie podano

zęby

Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce).

Cimolodon sp. [26]

nie podano

zęby

Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce).

Dakotamys magnus [26][55]

nie podano

zęby

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Kaiparowits. Pierwotnie opisany jako Cimexomys magnus.

Gypsonictops lewisi [26]

nie podano

ząb

Przedstawiciel grupy Gypsonictopidae.

Meniscoessus major [26]

nie podano

zęby

Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce).

Mesodma primaevus [26]

nie podano

zęby

Przedstawiciel grupy Multituberculata (wieloguzkowce).

Pediomys clemensi [26]

nie podano

zęby

Przedstawiciel grupy Pediomyidae.

Bezkręgowce

Bezkręgowce
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Conopeum flumineum [56]

Coal Ridge

kilka okazów (USNM PAL 771789 i USNM PAL 771790–771795)

Przedstawiciel kladu Electridae należący do grupy Bryozoa (mszywioły).

Jaja

Lawver i Jackson (2017) opisali zgromadzenie co najmniej 16 żółwich jaj (MOR 710) z formacji Judith River, dla których zdefiniowali nowy ootakson Testudoolithus zelenitskyae. Osobnik odpowiedzialny za ich złożenie mógł mieć karakaps (górna część skorupy) o długości 35–54,4 cm. Badacze ci zauważyli, że jaja te wykazują podobieństwa w budowie do tych co składał żółw Adocus. Zatem prawdopodobne jest, że ootakson Testudoolithus zelenitskyae pochodził od wcześniej wymienionego żółwia. W co najmniej w pięciu tych jajach zachowały się również szczątki niewyklutych osobników. Jest więc możliwe, że ich śmierć nastąpiła przez wykluciem. O jajach dinozaurów wspomina również Sahni (1972).

Bibliografia

Fowler, D. W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426

Lawver, D. R., & Jackson, F. D. (2017). "An accumulation of turtle eggs with embryos from the Campanian (Upper Cretaceous) Judith River Formation of Montana". Cretaceous Research, 69, 90-99. doi:10.1016/j.cretres.2016.08.012

Ramezani, J., Beveridge, T. L., Rogers, R. R., Eberth, D. A., & Roberts, E. M. (2022). "Calibrating the zenith of dinosaur diversity in the Campanian of the Western Interior Basin by CA-ID-TIMS U–Pb geochronology". Scientific Reports, 12(1), 16026. doi:10.1038/s41598-022-19896-w

Rogers, R. R., Kidwell, S. M., Deino, A. L., Mitchell, J. P., Nelson, K., & Thole, J. T. (2016). "Age, correlation, and lithostratigraphic revision of the Upper Cretaceous (Campanian) Judith River Formation in its type area (north-central Montana), with a comparison of low-and high-accommodation alluvial records". The Journal of Geology, 124(1), 99-135. doi:10.1086/684289

Sahni, A. (1972). "The vertebrate fauna of the Judith River Formation, Montana". Bulletin of the AMNH, v. 147 article 6: 321-415

  1. ↑ Mortimer, M (online) [1]
  2. ↑ Mortimer, M (online) [2]
  3. ↑ Dodson, P. (1986) "Avaceratops lammersi: a new ceratopsid from the Judith River Formation of Montana". Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia 138 (2): 305–317 [3]
  4. ↑ 4,0 4,1 Penkalski, P. & Dodson, P. (1999) "The morphology and systematics of Avaceratops, a primitive horned dinosaur from the Judith River Formation (Late Campanian) of Montana, with the description of a second skull". Journal of Vertebrate Paleontology 19 (4): 692–711. doi:10.1080/02724634.1999.10011182
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Ryan, M. J., Holmes, R., Mallon, J., Loewen, M., & Evans, D. C. (2017). "A basal ceratopsid (Centrosaurinae: Nasutoceratopsini) from the Oldman Formation (Campanian) of Alberta, Canada". Canadian Journal of Earth Sciences, 54(1), 1-14. doi:10.1139/cjes-2016-0110
  6. ↑ 6,0 6,1 Ishikawa, H., Tsuihiji, T & Manabe, M. (2023). "Furcatoceratops elucidans, a new centrosaurine (Ornithischia: Ceratopsidae) from the upper Campanian Judith River Formation, Montana, USA". Cretaceous Research. 105660. doi:10.1016/j.cretres.2023.105660
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Loewen, M. A., Sertich, J. J. W., Sampson, S., O’Connor, J. K., Carpenter, S., Sisson, B., Øhlenschlæger, A., Farke, A. A., Makovicky, P. J., Longrich, N. & Evans, D. C. (2024). "Lokiceratops rangiformis gen. et sp. nov. (Ceratopsidae: Centrosaurinae) from the Campanian Judith River Formation of Montana reveals rapid regional radiations and extreme endemism within centrosaurine dinosaurs". PeerJ 12:e17224 doi:10.7717/peerj.17224
  8. ↑ Prieto-Marquez, A. (2007). "Postcranial osteology of the hadrosaurid dinosaur Brachylophosaurus canadensis from the Late Cretaceous of Montana". [w]: Carpenter, K. (ed.). "Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs". Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 91-115.
  9. ↑ 9,0 9,1 Longrich, N. R. (2013). "Judiceratops tigris, a New Horned Dinosaur from the Middle Campanian Judith River Formation of Montana". Bulletin of the Peabody Museum of Natural History 54: 51–65. doi:10.3374/014.054.0103
  10. ↑ 10,0 10,1 Mallon, J. C., Ott, C. J., Larson, P. L., Iuliano, E. M., & Evans, D. C. (2016) "Spiclypeus shipporum gen. et sp. nov., a Boldly Audacious New Chasmosaurine Ceratopsid (Dinosauria: Ornithischia) from the Judith River Formation (Upper Cretaceous: Campanian) of Montana, USA". PLoS ONE 11(5): e0154218. doi:10.1371/journal.pone.0154218.
  11. ↑ Schott, R. K., Evans, D. C., Williamson, T. E., Carr, T. D., & Goodwin, M. B. (2009). "The anatomy and systematics of Colepiocephale lambei (Dinosauria: Pachycephalosauridae)". Journal of Vertebrate Paleontology, 29(3), 771–786. doi:10.1671/039.029.0329
  12. ↑ Takasaki, R., Chiba, K., Fiorillo, A. R., Brink, K. S., Evans, D. C., Fanti, F., Saneyoshi, M., Maltese, A., & Ishigaki, S. (2023). "Description of the first definitive Corythosaurus (Dinosauria, Hadrosauridae) specimens from the Judith River Formation in Montana, USA and their paleobiogeographical significance. The Anatomical Record". doi:10.1002/ar.25097
  13. ↑ Stein, W. W., & Triebold, M. (2013). "Preliminary analysis of a sub-adult tyrannosaurid skeleton from the Judith River Formation of Petroleum County, Montana". [w]: Parrish, J. M., Molnar, R. E., Currie, P. J., & Koppelhus, E. B (red.). "Tyrannosaurid Paleobiology". Bloomington: Indiana University Press. pp. 55–77.
  14. ↑ Scherer, C. R., & Voiculescu-Holvad, C. (2024). "Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105780. doi:10.1016/j.cretres.2023.105780
  15. ↑ Warshaw, E. A. & Fowler, D. W. (2022). "A transitional species of Daspletosaurus Russell, 1970 from the Judith River Formation of eastern Montana". PeerJ. 10. e14461. doi:10.7717/peerj.14461.
  16. ↑ Warshaw E. A., Barrera Guevara D. & Fowler D. W. (2024). "Anagenesis and the tyrant pedigree: a response to “Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105957. doi:10.1016/j.cretres.2024.105957
  17. ↑ Maltese, A. E. (2009). "Difficult excavation and preparation of a large Daspletosaurus specimen". [w]: Brown, M. A., Kane, J. F., & Parker, W. G. (red.) "Methods in Fossil Preparation": Proceedings of the First Annual Fossil Preparation and Collections Symposium 63-68
  18. ↑ Scherer, C. R., & Voiculescu-Holvad, C. (2024). "Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105780. doi:10.1016/j.cretres.2023.105780
  19. ↑ Warshaw E. A., Barrera Guevara D. & Fowler D. W. (2024). "Anagenesis and the tyrant pedigree: a response to “Re-analysis of a dataset refutes claims of anagenesis within Tyrannosaurus-line tyrannosaurines (Theropoda, Tyrannosauridae)". Cretaceous Research, 105957. doi:10.1016/j.cretres.2024.105957
  20. ↑ Warner-Cowgill, E., Storrs, G.W., Rogers, R. R., & Maltese, A. E. (2025). "Cranial anatomy and stratigraphy of a new specimen of the tyrannosaurine dinosaur Daspletosaurus from the Judith River Formation of Central Montana, USA. Acta Palaeontologica Polonica 70 (1): 159–174. doi:10.4202/app.01143.2024.
  21. ↑ 21,0 21,1 Dalman, S. G., & Lucas, S. G. (2015). "New data on the tyrannosaurid theropods from the middle Campanian lower Judith River Formation of north-central Montana". New Mexico Museum of Natural History and Science, 67, 77-89.
  22. ↑ Mortimer, M (online) [4]
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 Coombs Jr, W. P. (1988). "The status of the dinosaurian genus Diclonius and the taxonomic utility of hadrosaurian teeth". Journal of Paleontology, 812-817. [5]
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 24,3 24,4 Fiorillo, A. R., & Currie, P. J. (1994). "Theropod teeth from the Judith River formation (Upper Cretaceous) of south-central Montana". Journal of Vertebrate Paleontology, 14(1), 74-80. doi:10.1080/02724634.1994.10011539
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 25,3 Coombs Jr, W. P., & Galton, P. M. (1988). "Dysganus, an indeterminate ceratopsian dinosaur". Journal of Paleontology, 818-821. [6]
  26. ↑ 26,00 26,01 26,02 26,03 26,04 26,05 26,06 26,07 26,08 26,09 26,10 26,11 26,12 26,13 26,14 26,15 26,16 26,17 26,18 26,19 26,20 26,21 26,22 26,23 26,24 26,25 26,26 26,27 26,28 26,29 26,30 26,31 26,32 26,33 26,34 26,35 26,36 26,37 Sahni, 1972
  27. ↑ Mortimer, M (online) [7]
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 Campbell, J. A. (2015). "A reassessment of the horned dinosaur Judiceratops tigris (Ornithischia: Ceratopsidae) from the Upper Cretaceous (Campanian) of Montana, USA". Canadian Journal of Earth Sciences, 52(2), 85-95. doi:10.1139/cjes-2014-0172
  29. ↑ Mortimer, M. (online) [8]
  30. ↑ Prieto-Márquez, A., Weishampel, D. B., & Horner, J. R. (2006). "The dinosaur Hadrosaurus foulkii, from the Campanian of the East Coast of North America, with a reevaluation of the genus". Acta Palaeontologica Polonica, 51(1).
  31. ↑ Ryan, M. J., Russell, A. P. & Hartman, S. (2010). "A New Chasmosaurine Ceratopsid from the Judith River Formation, Montana". [w]: Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J., & Eberth, D. A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington", Indiana University Press: 181-188
  32. ↑ 32,0 32,1 Chiba, K., Ryan, M. J., Fanti F., Loewen, M. A & Evans, D. C. (2018). "New material and systematic re-evaluation of Medusaceratops lokii (Dinosauria, Ceratopsidae) from the Judith River Formation (Campanian, Montana)". Journal of Paleontology. 92 (2), s. 272–288, doi:10.1017/jpa.2017.62
  33. ↑ Ryan, M. J., Evans, D. C., Currie, P. J. & Loewen, M. A. (2014) "A new chasmosaurine from northern Laramidia expands frill disparity in ceratopsid dinosaurs" Naturwissenschaften, 101(6), 505–512. doi:10.1007/s00114-014-1183-1
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 Dodson, P. (1990) "On the status of the ceratopsids Monoclonius and Centrosaurus". [w]: Carpenter, K., & Currie, P. J. (red.). "Dinosaur Systematics: Perspectives and Approaches". Cambridge University Press. pp. 231–243.
  35. ↑ Mortimer, M (online) [9]
  36. ↑ Coombs Jr., W.P. (1990). "Teeth and taxonomy in ankylosaurs". [w]: Carpenter, K., & Currie, P. J. (red.). "Dinosaur Systematics: Perspectives and Approaches". Cambridge University Press: 269-279
  37. ↑ Mortimer, M. (online) [10]
  38. ↑ Freedman, E. A. i Horner, J. R., (2015). "A New Brachylophosaurin Hadrosaur (Dinosauria: Ornithischia) with an Intermediate Nasal Crest from the Campanian Judith River Formation of Northcentral Montana." PLOS One 10.11 (2015): e0141304 doi:10.1371/journal.pone.0141304
  39. ↑ Lull, R. S., & Wright, N. E. (1942). "Hadrosaurian dinosaurs of North America". Geological Society of America.
  40. ↑ Wilson, J. P., & Fowler, D. W. (2021). The easternmost occurrence of Saurornitholestes from the Judith River Formation, Montana, indicates broad biogeographic distribution of Saurornitholestes in the Western Interior of North America. Historical Biology, 33(12), 3302-3306. doi:10.1080/08912963.2020.1862828
  41. ↑ Urban, M. A., & Lamanna, M. C. (2006) "Evidence of a giant tyrannosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Upper Cretaceous (? Campanian) of Montana". Annals of Carnegie Museum, 75(4), 231-235 [231:EOAGTD2.0.CO;2.short]
  42. ↑ Dalman, S. G., Lucas, S. G. & Malinzak, D. E. (2018). "Tyrannosaurid Teeth from the Upper Cretaceus (Campanian) Two Medicine Formation of Montana". Fossil Record 6. New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 79. 125-139
  43. ↑ Scherer, C. R. (2025). "Multiple lines of evidence support anagenesis in Daspletosaurus and cladogenesis in derived tyrannosaurines". Cretaceous Research, 169, 106080. doi:10.1016/j.cretres.2025.106080
  44. ↑ Larson, D. W. & Currie, P. J. (2013). "Multivariate Analyses of Small Theropod Dinosaur Teeth and Implications for Paleoecological Turnover through Time". PLOS ONE. 8 (1): e54329. doi:10.1371/journal.pone.0054329
  45. ↑ Currie, P.J. & Evans, D.C. (2019). "Cranial Anatomy of New Specimens of Saurornitholestes langstoni (Dinosauria, Theropoda, Dromaeosauridae) from the Dinosaur Park Formation (Campanian) of Alberta." The Anatomical Record. 303 (4). doi:10.1002/ar.24241
  46. ↑ Arbour, V. M., & Evans, D. C. (2017). "A new ankylosaurine dinosaur from the Judith River Formation of Montana, USA, based on an exceptional skeleton with soft tissue preservation". Royal Society Open Science 4: 161086. doi:10.1098/rsos.161086
  47. ↑ Chinzorig, T., Takasaki, R., Chiba, K., Fiorillo, A. R., Kobayashi, Y., Saneyoshi, M., & Ishigaki, S. (2025). "A potential deinocheirid ornithomimosaur from the Judith River Formation (Upper Cretaceous: Montana, U.S.A.) and its paleobiogeographic implications". Journal of Vertebrate Paleontology e2536844. doi:10.1080/02724634.2025.2536844.
  48. ↑ Holland, W. J. (1909). "Deinosuchus hatcheri, a new genus and species of crocodile from the Judith River beds of Montana". Annals of the Carnegie Museum. 6: 281–294. doi:10.5962/p.214851.
  49. ↑ 49,0 49,1 49,2 Dudgeon, T. W. (2019). "The internal cranial anatomy of Champsosaurus lindoei and its functional implications". Master’s Thesis, Carleton University, Ottawa, Canada.
  50. ↑ Smith, H. F., Berg, M., & Adrian, B. (2023). "A well‐preserved cranium from the Judith River Formation (Montana, USA) reveals the inner ear and neuroanatomy of a Campanian baenid turtle". The Anatomical Record, 306(6), 1431-1451. doi:10.1002/ar.25185
  51. ↑ Gardner, J. D., Brinkman, D. B., & Murray, A. M. (2025). "Reidentification of the holotype of ‘Ceratodus’ hieroglyphus Cope from the Upper Cretaceous (Campanian) of Montana, USA, as the scale of a holostean fish". Palaeobiodiversity and Palaeoenvironments, 1-28. doi:10.1007/s12549-025-00663-4
  52. ↑ Grande, L., & Hilton, E. J. (2006). "An exquisitely preserved skeleton representing a primitive sturgeon from the Upper Cretaceous Judith River Formation of Montana (Acipenseriformes: Acipenseridae: n. gen. and sp.)". Memoir (The Paleontological Society), 1-39. doi:10.1666/05032.1
  53. ↑ Grande, L., & Hilton, E. J. (2009). "A replacement name for† Psammorhynchus Grande & Hilton, 2006 (Actinopterygii, Acipenseriformes, Acipenseridae)". Journal of Paleontology, 83(2), 317-318. doi:10.1666/08-137.1
  54. ↑ Cohen, J. E., Davis, B. M., & Cifelli, R. L. (2020). "Geologically oldest Pediomyoidea (Mammalia, Marsupialiformes) from the Late Cretaceous of North America, with implications for taxonomy and diet of earliest Late Cretaceous mammals". Journal of Vertebrate Paleontology, 40(5), e1835935. doi:10.1080/02724634.2020.1835935
  55. ↑ Eaton, J. G. (2002). "Multituberculate mammals from the Wahweap (Campanian, Aquilan) and Kaiparowits (Campanian, Judithian) formations, within and near Grand Staircase-Escalante National Monument, southern Utah (Vol. 2, No. 4)". Utah Geological Survey.
  56. ↑ Taylor, P. D., & Rogers, R. R. (2021). "A new cheilostome bryozoan from a dinosaur site in the Upper Cretaceous (Campanian) Judith River Formation of Montana". Journal of Paleontology, 95(5), 965-973. doi:10.1017/jpa.2021.34
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Judith_River&oldid=37231”