Kategoria:Ornithopoda

Artykuł przedstawia nomenklaturę i filogenezę głównie bazalnych Ornithopoda (tj. nie należących do Iguanodontia) ale także bazalnych Iguanodontia i częściowo bardziej bazalnych Ornithischia. Jest to zalążek przyszłego artykułu (jeśli możesz - napisz go!).

Nomenklatura

• Ornithopoda (Marsh, 1881)

>Edmontosaurus regalis ~ Triceratops horridus (Norman, Sues, Witmer i Coria 2004)

Pierwsza definicja Sereno, 1998 (<Heterodontosaurus & Parasaurolophus) przy wielu hipotezach filogenezy powoduje, że należą do niego niemal wszystkie Ornithischia, co kłóci się z pierwotnym zamierzeniem i obecnym stosowaniem nazwy. W przyjętym tu znaczniu starszy synonim Euornithopoda.

• Hypsilophodontidae (Dollo, 1882)

>Hypsilophodon foxii ~ Parasaurolophus walkeri (Sereno, 2005; zmodyfikowano z Sereno, 1998)

• Hypsilophodontinae (Dollo, 1882 sensu Abel, 1919)

>Hypsilophodon foxii ~ Thescelosaurus neglectus v Parasaurolophus walkeri (Sereno, 2005; zmodyfikowano z Sereno, 1998)

Wg wielu hipotez filogenezy to młodszy synonim Hypsilophodontidae, przeważnie obejmującej tylko Hypsilophodon.

• Iguanodontia (Dollo, 1888)

Parasaurolophus walkeri ~ Hypsilophodon foxii v Thescelosaurus neglectus (Sereno, 2005)

Pierwszą opublikowaną definicją była Sereno z 1998 r. (<Parasaurolophus ~ Hypsilophodon), oparta na hipotezie monofiletyczności bazalnych (nieiguanodontowych) ornitopodów. Późniejsze badania wskazały jednak na parafiletyczność tej grupy i taki jest obecny konsensus. Norman i in. (2004) zaproponowali wyłączenie Thescelosaurus z Iguanodontia (gdyż ich zdaniem to on jest najbardziej zaawansowany z bazalnych ornitopodów). Definicja Sereno z 2005 r. łączy obie definicje, wyłączając zarówno Hypsilophodon, jak i Thescelosaurus, dając przez to zasięg nazwy kladu bardziej zgodny z tradycyjnym nazewnictwem - przez większą niezależność od przyjętej hipotezy filogenetycznej.

Kladogramy

Zob. Ornithischia#Kladogramy

• Analizy Butlera (2005; i in., 2008) i modyfikacje

• Sereno, 1986

• Buchholz, 2002

• Xu i in. 2006

Weishampel i Heinrich 1992

Kladogram z Weishampel i Heinrich, 1992

Coria i Salgado 1996

Kladogram z Coria i Salgado, 1996

Winkler i in. 1997

Kladogram z Winkler i in., 1997

Weishampel i in. 2003

Kladogram z Weishampel i in., 2003

Norman i in. 2004

Kladogramy z Norman i in., 2004: na górze 3 najbardziej parsymoniczne drzewka, na dole 2 najbardziej parsymoniczne drzewka po usunięciu Othnielia, Zephyrosaurus i Hexinlusaurus.

Novas i in. 2004

Kladogram z Novas i in., 2004

Calvo i in. 2007

Kladogram z Calvo i in., 2007 (na podstawie Novas i in., 2004 z dodanym Macrogryphosaurus i 3 cechami)

Varricchio i in. 2007

Kladogram z Varricchio i in., 2007 (na podstawie Scheetz, 1999/niepublikowane)

Boyd i in. 2009

Kladogram z Boyd i in., 2009

Brown i in. 2011

Kladogram z Brown i in., 2011

Bibliografia

Boyd, C.A., Brown, C.M., Scheetz, R.D. & Clarke, J.A. (2009) "Taxonomic revision of the basal neornithischian taxa Thescelosaurus and Bugenasaura" Journal of Vertebrate Paleontology 29(3): 758–770. doi:10.1671/039.029.0328

Brown, C.M., Boyd, C.A. & Russell, A.P. (2011) "A new basal ornithopod dinosaur (Frenchman Formation, Saskatchewan, Canada), and implications for late Maastrichtian ornithischian diversity in North America" Zoological Journal of the Linnean Society, 163(4), 1157–1198. doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00735.x.

Calvo, J.O., Porfiri, J.D. & Novas, F.E. (2007) "Discovery of a new ornithopod dinosaur from the Portezuelo Formation (Upper Cretaceous), Neuquen, Patagonia, Argentina" Arquivos do Museu Nacional, Rio de Janiero, 65, 471-483.

Coria, R.A. & Salgado, L. (1996) "A basal iguanodontian (Ornithischia: Ornithopoda) from the Late Cretaceous of South America" Journal of Vertebrate Paleontology, 16(3), 445-457.

Norman, D.B., Sues, H.-D., Witmer, L.M. & Coria, R.A. (2004) "Basal Ornithopoda" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" wyd. University of California - Berkeley i Los Angeles, 393-412.

Novas, F., Cambiaso, A. & Ambrosio, A. (2004) "A new basal iguanodontian (Dinosauria, Ornithischia) from the Upper Cretaceous of Patagonia" Ameghiniana, 41(1), 75-82.

Varricchio, D.J., Martin, A.J. & Katsura, Y. (2007) "First traceand body fossil evidence of a burrowing, denning dinosaur" Proceedings of the Royal Society B, 274, 1361–1368.

Weishampel, D.B., Jianu, C.-M., Csiki, Z. & Norman, D.B. (2003) "Osteology and phylogeny of Zalmoxes (n.g.), an unusual euornithopod dinosaur from the latest Cretaceous of Romania" Journal of Systematic Palaeontology, 1 (2), 1–56. doi:10.1017/S1477201903001032.

Weishampel, D. B. & Heinrich, R. E. (1992) "Systematics of Hypsilophodontidae and basal Iguanodontia (Dinosauria: Ornithopoda)" Historical Biology, 6(3), 159–184.

Winkler, D.A., Murry, P.A. & Jacobs, L.L. (1997) "A new species of Tenontosaurus (Dinosauria: Ornithopoda) from the Early Cretaceous of Texas" Journal of Vertebrate Paleontology, 17(2), 330–348.