Kategoria:Ornithopoda

Artykuł przedstawia nomenklaturę i filogenezę głównie bazalnych Ornithopoda (tj. nie należących do Iguanodontia) ale także bazalnych Iguanodontia i częściowo bardziej bazalnych Ornithischia. Jest to zalążek przyszłego artykułu (jeśli możesz - napisz go!).

Nomenklatura

• Ornithopoda (Marsh, 1881)

>Edmontosaurus regalis ~ Triceratops horridus (Norman, Sues, Witmer i Coria 2004)

Pierwsza definicja Sereno, 1998 (<Heterodontosaurus & Parasaurolophus) przy wielu hipotezach filogenezy powoduje, że należą do niego niemal wszystkie Ornithischia, co kłóci się z pierwotnym zamierzeniem i obecnym stosowaniem nazwy. W przyjętym tu znaczniu starszy synonim Euornithopoda.

• Clypeodonta (Norman, 2014)

<Hypsilophodon foxii & Edmontosaurus regalis (Norman, 2014?)

• Hypsilophodontia (Cooper, 1985)

<Hypsilophodon foxii & Tenontosaurus tilletti (Norman, 2015)

Wg niemal wszystkich analiz, jest to klad w ramach Iguanodontia, jedynie wg analizy autora definicji (Norman, 2015) jest to siostrzana do Iguanodontia grupa bazalnych ornitopodów.

• Hypsilophodontidae (Dollo, 1882)

>Hypsilophodon foxii ~ Parasaurolophus walkeri (Sereno, 2005; zmodyfikowano z Sereno, 1998)

• Hypsilophodontinae (Dollo, 1882 sensu Abel, 1919)

>Hypsilophodon foxii ~ Thescelosaurus neglectus v Parasaurolophus walkeri (Sereno, 2005; zmodyfikowano z Sereno, 1998)

Wg wielu hipotez filogenezy to młodszy synonim Hypsilophodontidae, przeważnie obejmującej tylko Hypsilophodon.

• Jeholosauridae (Han, Barrett, Butler i Xu, 2012)

>Jeholosaurus shangyuanensis ~ Hypsilophodon foxii v Iguanodon bernissartensis v Protoceratops andrewsi v Pachycephalosaurus wyomingensis v Thescelosaurus neglectus (Han, Barrett, Butler i Xu, 2012)

• Thescelosauridae (Sternberg, 1937/1940?)

<Thescelosaurus neglectus & Orodromeus makelai (Brown, Evans, Ryan i Russell, 2013)

• Thescelosaurinae (Sternberg, 1937/1940? sensu Brown i Druckenmiller, 2011)

>Thescelosaurus neglectus ~ Orodromeus makelai v Hypsilophodon foxii (zmodyfikowano z Brown i Druckenmiller, 2011)

• Orodrominae (Brown, Evans, Ryan i Russell, 2013)

>Orodromeus makelai ~ Thescelosaurus neglectus (Brown, Evans, Ryan i Russell, 2013)

• Iguanodontia (Dollo, 1888)

Parasaurolophus walkeri ~ Hypsilophodon foxii v Thescelosaurus neglectus (Sereno, 2005)

Pierwszą opublikowaną definicją była Sereno z 1998 r. (<Parasaurolophus ~ Hypsilophodon), oparta na hipotezie monofiletyczności bazalnych (nieiguanodontowych) ornitopodów. Późniejsze badania wskazały jednak na parafiletyczność tej grupy i taki jest obecny konsensus. Norman i in. (2004) zaproponowali wyłączenie Thescelosaurus z Iguanodontia (gdyż ich zdaniem to on jest najbardziej zaawansowany z bazalnych ornitopodów). Definicja Sereno z 2005 r. łączy obie definicje, wyłączając zarówno Hypsilophodon, jak i Thescelosaurus, dając przez to zasięg nazwy kladu bardziej zgodny z tradycyjnym nazewnictwem - przez większą niezależność od przyjętej hipotezy filogenetycznej.

Kladogramy

Zob. Ornithischia#Kladogramy

• Analizy Butlera (2005; i in., 2008) i modyfikacje

• Sereno, 1986

• Buchholz, 2002

• Xu i in. 2006

Weishampel i Heinrich 1992

Kladogram z Weishampel i Heinrich, 1992

Coria i Salgado 1996

Kladogram z Coria i Salgado, 1996

Winkler i in. 1997

Kladogram z Winkler i in., 1997

Weishampel i in. 2003

Kladogram z Weishampel i in., 2003

Norman i in. 2004

Kladogramy z Norman i in., 2004: na górze 3 najbardziej parsymoniczne drzewka, na dole 2 najbardziej parsymoniczne drzewka po usunięciu Othnielia, Zephyrosaurus i Hexinlusaurus.

Novas i in. 2004

Kladogram z Novas i in., 2004

Calvo i in. 2007

Kladogram z Calvo i in., 2007 (na podstawie Novas i in., 2004 z dodanym Macrogryphosaurus i 3 cechami)

Varricchio i in. 2007

Kladogram z Varricchio i in., 2007 (na podstawie Scheetz, 1999/niepublikowane)

Boyd i in. 2009

Kladogram z Boyd i in., 2009

Brown i in. 2011

Kladogram z Brown i in., 2011

Brown i in. 2013

Kladogram z Brown i in., 2013 (na podstawie Boyd i in. 2009 z połączeniem dwóch cech, dodaniem pięciu, głównie z Brown i in. 2011, dodaniem nowych taksonów i zmianami w innych)

Coria i in. 2013

Kladogram Coria i in., 2013 (na podstawie Pol i in., 2011 z dodaną Trinisaura)

Norman 2015

Skalibrowany stratygraficznie kladogram z Norman, 2015. Podpisy kladów wg nomenklatury Normana (2015), która nie została przyjęta w haśle.

Bibliografia

Boyd, C.A., Brown, C.M., Scheetz, R.D. & Clarke, J.A. (2009) "Taxonomic revision of the basal neornithischian taxa Thescelosaurus and Bugenasaura" Journal of Vertebrate Paleontology 29(3): 758–770. doi:10.1671/039.029.0328

Brown, C.M., Boyd, C.A. & Russell, A.P. (2011) "A new basal ornithopod dinosaur (Frenchman Formation, Saskatchewan, Canada), and implications for late Maastrichtian ornithischian diversity in North America" Zoological Journal of the Linnean Society, 163(4), 1157–1198. doi:10.1111/j.1096-3642.2011.00735.x.

Brown, C.M., Evans, D.C., Ryan, M.J. & Russell, A.P. (2013) "New data on the diversity and abundance of small-bodied ornithopods (Dinosauria, Ornithischia) from the Belly River Group (Campanian) of Alberta" Journal of Vertebrate Paleontology, 33(3), 495-520. doi:10.1080/02724634.2013.746229

Brown, C.M. & Druckenmiller, P.S. (2011) "Basal ornithopod (Dinosauria: Ornithischia) teeth from the Prince Creek Formation (early Maastrichtian) of Alaska" Canadian Journal of Earth Sciences, 48, 1342-1354. doi:10.1139/e11-017

Cooper, M.R. (1985) "A revision of the ornithischian dinosaur Kangnasaurus coetzeei Haughton, with a classification of the Ornithischia" Annals of the South African Museum, 95, 281-317.

Coria, R.A., Moly, J.J., Reguero, M. Santillana, S. & Marenssi, S. (2013) "A new ornithopod (Dinosauria; Ornithischia) from Antarctica" Cretaceous Research, 41, 186-193. doi:10.1016/j.cretres.2012.12.004

Calvo, J.O., Porfiri, J.D. & Novas, F.E. (2007) "Discovery of a new ornithopod dinosaur from the Portezuelo Formation (Upper Cretaceous), Neuquen, Patagonia, Argentina" Arquivos do Museu Nacional, Rio de Janiero, 65, 471-483.

Coria, R.A. & Salgado, L. (1996) "A basal iguanodontian (Ornithischia: Ornithopoda) from the Late Cretaceous of South America" Journal of Vertebrate Paleontology, 16(3), 445-457.

Han, F.-L., Barrett, P.M., Butler, R.J. & Xu, X. (2012) "Postcranial anatomy of Jeholosaurus shangyuanensis (Dinosauria, Ornithischia) from the Lower Cretaceous Yixian Formation of China" Journal of Vertebrate Paleontology, 32(6), doi:10.1080/02724634.2012.694385

Norman, D.B. (2015) "On the history, osteology, and systematic position of the Wealden (Hastings group) dinosaur Hypselospinus fittoni (Iguanodontia: Styracosterna)" Zoological Journal of the Linnean Society. doi:10.1111/zoj.12193

Norman, D.B., Sues, H.-D., Witmer, L.M. & Coria, R.A. (2004) "Basal Ornithopoda" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" wyd. University of California - Berkeley i Los Angeles, 393-412.

Novas, F., Cambiaso, A. & Ambrosio, A. (2004) "A new basal iguanodontian (Dinosauria, Ornithischia) from the Upper Cretaceous of Patagonia" Ameghiniana, 41(1), 75-82.

Varricchio, D.J., Martin, A.J. & Katsura, Y. (2007) "First traceand body fossil evidence of a burrowing, denning dinosaur" Proceedings of the Royal Society B, 274, 1361–1368.

Weishampel, D.B., Jianu, C.-M., Csiki, Z. & Norman, D.B. (2003) "Osteology and phylogeny of Zalmoxes (n.g.), an unusual euornithopod dinosaur from the latest Cretaceous of Romania" Journal of Systematic Palaeontology, 1 (2), 1–56. doi:10.1017/S1477201903001032.

Weishampel, D. B. & Heinrich, R. E. (1992) "Systematics of Hypsilophodontidae and basal Iguanodontia (Dinosauria: Ornithopoda)" Historical Biology, 6(3), 159–184.

Winkler, D.A., Murry, P.A. & Jacobs, L.L. (1997) "A new species of Tenontosaurus (Dinosauria: Ornithopoda) from the Early Cretaceous of Texas" Journal of Vertebrate Paleontology, 17(2), 330–348.